Formula 1'de para konuşur

Üç yıldır şampiyonluğu kimseye bırakmayan Alman Sebastian Vettel'in zaferler serisi dillerden düşmüyor. Herkes yıldız sürücülerden bahsediyor ama dünyanın en gelişmiş ve en pahalı otomobil yarışlarını bekleyen sorunlardan nedense söz edilmiyor.

Kulislerde bu popüler sporun geleceğinin tehlikede olduğunu öne sürenler var. Ama organizatörler ve teknik sorumlular problemleri açıkça dile getirmek ve çözüm önermekten çekiniyorlar. DW'den Florian Bauer kulisleri yoklayarak, Formula 1'i nelerin beklediğini araştırdı.

Kulak zarlarını zorlayan korkunç bir gürültü altında Barcelona'nın 30 km. kadar kuzeyindeki Katalonya yarış pistinde son deneme sürüşleri yapılıyor. Formula 1'in renkli dünyasında her şey eskisi gibi yolunda görünüyor. Dışarıdan bakınca, öyle. Ama kulislerde konuşulanlar hiç de iç açıcı değil.

'Formula 1 krizde olduğunun farkında değil'

30 yıldır Almanya'nın en büyük otomobil dergilerinden birinde Formula 1 haberleri yazan Michael Schmidt bu sporu yakından tanıyan uzman bir gazeteci. Schmidt, “Formula 1 krizde olduğunun farkında değil”, diyor ve ekliyor; “Formula 1, olduğundan iyi görüntü veriyor. Takımlara baktığınızda, bu yarış kategorisinin hiç de sanıldığı kadar sıhhatli olmadığını görürsünüz. Beşi hariç, takımların hiçbiri uzun vadeli finansman problemini çözebilmiş değil. Zayıf takımların geleceği tek bir faktöre bağlı. Onu elden kaçırdıkları anda batarlar.”

Büyük takımlar sırasıyla RedBull, McLaren, Williams, Mercedes ve tabii Ferrari. Bu takımların yıllık bütçesi 200 milyon euroyu buluyor. Küçük ekipler bu paranın ancak yarısını bir araya getirebiliyor ve başarılı olamadıkları için de sponsor bulmakta zorlanıyorlar. Formula 1 giderek daha fazla para gerektirdiği için, iki, hatta üç sınıfa ayrılıyor. “80 ila 120 milyon euro toplayabilen takımların ön sıralarda görünme umudu yok demektir" diye konuşan Schmidt; "Hiçbir zaman RedBull ya da Ferrari ile baş edemezler. Hep geride kaldıkları için de reklam ve sponsor bulmaları zorlaşıyor” diyor.

Büyük teknik atılım yapmadan da takımların haftada 1,5 milyon euroluk sabit gideri oluyor. Teknik gelişmenin altından ancak büyük takımlar kalkabiliyor. Ferrari ve RedBull gibi takımlar bu yüzden masrafların dondurulmasına karşı çıkıyor. Çünkü Formula 1, spor olduğu kadar son derece önemli bir ticari meta da.

Bugünkü değeri 10 milyar dolar

Formula 1'in organizasyonu İngiltere'nin başkenti Londra'da yapılıyor. Bu milyarlık otomobil sporunun yönlendirildiği Formula One Management Group ve başkanı Bernie Ecclestone, cephesi camla kaplı gösterişsiz bir binada çalışıyor. 82 yaşındaki Ecclestone 1970'li yıllarda Formula 1'i pazarlamaya başlamış ve bugünkü tahmini değeri 10 milyar doları bulan Formula 1 imparatorluğunu kurmuştu. Ecclestone, medya temsilcileriyle buluşup mülakat vermekten hoşlanmıyor.

Xander Heinen Londra'nın merkezindeki güzel bir parkın yakınında bulunan lüks bir apartmanda oturuyor. 2003 – 2008 yılları arasında Formula 1 yarış otosu imalatçılarının sözcülüğünü yapmış. Büyük takımlar bu pahalı sporun gelirine istedikleri gibi ortak edilmedikleri ve kuralları beğenmedikleri için ayrı bir yarış serisi organize etmeye kalkışmış ama başaramamışlardı. Heijnen, Formula 1'in en büyük sorunu, orman kanunlarının geçerli olması diyor ve ekliyor; "Herkes başının çaresine bakmak zorunda. Takımlar dayanışma içinde olsalar da aralarından biri battığında bu onları sarsmaz.”

Para başarıyı getiriyor

Formula 1'in en büyük işlevi para yaratmak. Asya ve Arap ülkeleri tek bir yarış için 50 milyon doları gözden çıkarabiliyor. Avrupalılar onlarla rekabet edemiyor. Yarışılan ülkelerin siyasi durumu organizatörleri ilgilendirmiyor. 2011 Bahreyn büyük ödül yarışı siyasi huzursuzluklar nedeniyle son dakikada iptal edilmişti. Batının demokrasi standartlarına uyulmayan Rusya da 2014 Kış Olimpiyatlarının hemen ardından ilk kez bir Formula 1 yarışına ev sahipliği yapacak.

Formula 1 dünyası paranın gücüyle dönüyor. Parası olan ayakta kalabiliyor. Para başarıyı getiriyor. Para getiren her şey bu spora yarar sağlıyor. Spor artık ticaretin kurallarına göre yapılıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Florian Bauer / Ahmet Günaltay

Editör: Beklan Kulaksızoğlu