Gözler Latin Amerika ülkelerine çevrildi

Afrika ülkelerinin dünya ihracatındaki payları 25 yılda yüzde 6’dan yüzde 2’ye düştü. Rekabet gücü daha yüksek olan Güneydoğu Asya ülkeleri ise ticareti artırarak yoksulluğu azaltmayı kısmen başarmış durumda.

Latin Amerika ülkeleri ise yüksek büyüme oranları ve ekonomideki kapsamlı liberalleştirme politikalarıyla 90’lı yıllarda doğrudan yabancı yatırımlarda patlama yaşadı. Arjantin, Brezilya ve Meksika’nın başını çektiği bu ülkeler aradan geçen zamanda Çin’in sahneye çıkmasıyla ikinci plana düştü.

Latin Amerika ülkeleri

BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın Brezilya’nın Sao Paulo şehrinde yapılması gözleri yeniden Latin Amerika ülkelerine çevirdi. Latin Amerika ülkeleri dünya ihracatındaki yüzde 5’lik paylarını korumalarına rağmen bölgede hala yoksulluk hakim. Bunda 1997 yılından bu yana Arjantin, Brezilya ve Ecuador’da yaşanan ekonomik krizler de önemli rol oynadı.

BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı yatırım bölümü başkanı Karl Sauvant son yıllarda bölgedeki yabancı yatırımlarda yaşanan düşüş konusunda "Yabancı yatırımların üstüste dört yıldır azaldığını görüyoruz. Bu tabii ki bölge ülkelerinde de huzursuz edici bir eğilim olarak görülüyor" diye konuştu.

1999 yılındaki zirve noktasının ardından Latin Amerika’ya yabancı doğrudan yatırımlar 110 milyardan 50 milyar dolara düştü. UNCTAD bu eğilimin, dünya ekonomisindeki durgunluktan kaynaklandığını belirtiyor. Avrupa ve ABD’deki şirketlerin hisseleri borsada değer kaybettiğinde şirket satın alımları ve yurtdışında yeni fabrikalar kurulması da hız kesiyor.

Yatırımlar düştü

Ancak Latin Amerika’da yaşanan düşüşte başka etkenler de rol oynuyor. Latin Amerika’nın gelişmekte olan ülkelere yapılan toplam yatırımlardaki payda da düşüş var. Bölge 1999 yılında dünyadaki toplam yatırımların yaklaşık yarısını çekerken bu pay 2003 yılına kadar beşte bire düştü.

Bölgenin en büyük iki ekonomisi Meksika ve Brezilya’da ekonomik durumda normalleşme gözle görülür durumda. Bu iki ülkeyi vergi cennetleri Bermuda ve Kayman Adaları izliyor. Şili ise doğrudan yabancı yatırımlarda beşinci sırada. Daha beş yıl öncesinde Brezilya’nın ardından bölgede ikinci sırada yer alan Arjantin ise yüzde 98’i bulan sermaye kaybı sonucunda bugün ilk on arasında bile bulunmuyor.

UNCTAD’ın işlevleri

BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı UNCTAD 40 yıllık geçmişinde inişli çıkışlı dönemler yaşadı. Hammadde fiyatlarında istikrar çabalarının ön planda olduğu 70’li yıllarda büyük önem kazanan UNCTAD Dünya Ticaret Örgütü’nün kurulmasının ardından 90’lı yıllarda anlamını yitirmeye başladı. Dünya ekonomik düzeninin yeniden şekillendirildiği şu günlerde ise yeniden dünya gündeminin üst sıralarına yerleşti.

Bangkok’ta dört yıl önce düzenlenen toplantıdan bu yana UNCTAD, güney yarımküredeki kalkınmakta olan ülkelerin çıkarlarını temsil eden ve bu ülkelere dünya ekonomisine entegrasyonda danışmanlık hizmeti veren bir kuruluş işlevi görüyor.

Afrika ülkelerinin dünya ihracatındaki payları 25 yılda yüzde 6’dan yüzde 2’ye düştü. Rekabet gücü daha yüksek olan Güneydoğu Asya ülkeleri ise ticareti artırarak yoksulluğu azaltmayı kısmen başarmış durumda. Latin Amerika ülkeleri ise yüksek büyüme oranları ve ekonomideki kapsamlı liberalleştirme politikalarıyla 90’lı yıllarda doğrudan yabancı yatırımlarda patlama yaşadı. Arjantin, Brezilya ve Meksika’nın başını çektiği bu ülkeler aradan geçen zamanda Çin’in sahneye çıkmasıyla ikinci plana düştü.