1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Gözler Pakistan medreselerinde

Christoph Heinzle5 Ağustos 2005

Londra’daki 7 ve 21 Temmuz saldırıları, köktendinci yetiştirdikleri öne sürülen Pakistan’daki medreseleri yeniden ilgi odağı haline getirdi. İslamabad yönetimi şimdi de kuran okullarını yakın takibe aldı.

https://p.dw.com/p/AaeU
Yoksul aileler çocuklarını medreselere gönderiyor
Yoksul aileler çocuklarını medreselere gönderiyorFotoğraf: AP

Çocuk yaşındaki gençler bağdaş kurmuş huşu içinde Kuran’ı ezberden okuyorlar. Sadece Kuran’ın öğretildiği Pakistan başkentindeki medresenin baş hafızı Abdül Raşid Gazi, Kuran’ı hatmeden öğrencilerinin kutsal kitabı baştan sona ezbere bildiklerini anlatıyor. Gazi, fen, yabancı dil, tarih ya da sanat derslerinin görülmediği Kuran okullarında İslam alimi yetiştirdikleri için başka derslere yer veremediklerini de sözlerine ekliyor.

Fakir ailelerin tercihi

Fakir aileler için medreseler, çocuklarının birşeyler öğrenebileceği tek okul yerine geçiyor. Pakistan halkının yarıdan fazlası okuma yazma bilmiyor. Devlet Başkanı Pervez Müşerref’in de dediği gibi medreseler hem okul hem de yetimhane yerine geçiyor. “Medreselerin olumlu yanı, dünyanın en büyük hayır kurumu olmaları. Bir milyon fakir buralarda aş ve barınak buluyor. Hükümet bu kadar fakiri besleyemezdi”, diyen Müşerref asıl sorunun bu medreselerden kaynaklandığını da biliyor.

Dar kapsamlı ders programı İslamın radikalleştirilmesine ve kuran okullarında radikal dinci yetiştirilmesine alet ediliyor. Konuyla ilgili araştırmalar için aylarca Pakistan medreselerinde denetleme yapan Profesör Salim Ali de Medresellerin ıslah edilmesi gerektiğini söylüyor. Profesör Ali, “Araştırmalarımdan ve ziyaretlerimden medrese öğrencisinin ne kadar dar bir dünya görüşü olduğunu anladım. Hoşgörüsüzlük, medrese kültürünün içine işlemiş. İşe buradan başlamak lazım”, diyor.

Medreselerin altın çağı

1980’li yıllarda altın çağını yaşayan medreseler, Sovyet işgali altındaki Afganistan’a mücahit yetiştirmiş, islam devletleri gibi aralarında ABD’nin de bulunduğu batılı devletlerin de para yardımı yaptıkları bu okullar Taliban’ı doğurmuştu. 11 Eylül 2001’in ardından artan baskı nedeniyle medreseleri dizginleyeceğini söyleyen İslamabad yönetimi bu vaadini yerine getirememişti.

‘Şartlar değişti, 2002’de yapamadığımı şimdi yapabilecek durumdayım’, diyen Müşerref alınan tedbirleri şöyle sıralıyor.: ‘Bütün yabancı öğrenciler ülkeyi terkedecek. Medreseler sicile geçirilecek. Kuran okullarının toplumumuza radikkalizm ve nefret tohumları saçmasına müsamaha etmeyeceğiz.’

“Medrese radikalizmi yenilmeyecek“

Pakistan’daki on ila yirmibin medrese arasında radikal- terörist ideoloji ve grupları teşvik ve himaye eden birkaç yüz medrese bulunuyor. Devlet Başkanı Müşerref halk arasında olduğu kadar ordu ve istihbarat kademelerinde de taraftar bulan medreselere karşı fazla sertleşmekten de çekindiği için, “Kuran okullarına, hepsi kötü olduğu için kapatılması gereken terör yuvası gözüyle bakmayalım. Islah edilmeleri gerekir. Radikal müdahale sonuç getirmez. Sağduyu ve anlayışla hareket edersek, başarılı oluruz”, diyor.

Devlet Başkanı’nın çok geç ve çok yumuşak davrandığını belirten muhalifleri ise, Müşerref’in bu politikayla medrese radikalizmini yenemeyeceğini dile getiriyorlar.