TÜR 0906 Iran IAEA

BM Güvenlik Konseyi'nin bugünkü ana gündem maddesi İran olacak. Konsey'in dönem başkanı Meksika'nın BM Daimi Temsilcisi Claude Heller, İran'ın nükleer programına karşı yaptırımlar içeren karar tasarısının bugün Konsey'de oylamaya sunulacağını belirtti. Konseyin daimi üyelerinin İran'a uygulanacak yaptırımlar konusunda uzlaştığı ve bu konuda daha önce hazırlanan metinlere itiraz eden Rusya ve Çin'in de, ABD'nin girişimiyle hazırlanan taslağı kabul ettikleri bildiriliyor.

İstanbul'da düzenlenen Asya'da Güvenlik ve İşbirliği Konferansı 3. Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'ne katılan İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise, yeni yaptırımlar gelmesi olasılığına karşı uyarıda bulundu ve BM Güvenlik Konseyi'nden yaptırım kararı çıktığı takdirde, Tahran'ın artık müzakere masasına oturmayacağını söyledi. Zirvede bulunan Rusya Başbakanı Vladimir Putin ise, yaptırımların abartılı olmaması gerektiğini vurguladı.

Washington'dan daha da sert yaptırımlar

ABD, Güvenlik Konseyi'nden İran yönelik yaptırım kararı çıkması halinde, bu kararı temel alarak daha da sert yaptırım hazırlığı içinde. ABD Savunma Bakanı Robert Gates, Konsey'den yaptırım kararı çıkmasıyla, kendilerinin veya Avrupa Birliği'nin daha da sıkı yaptırımlara gidebileceklerini vurguladı. Gates ve İngiliz meslektaşı Liam Fox, hala Tahran'ın atom bombasına sahip olmasının önüne geçilebileceğini belirttiler.

UAEA da İran'ı görüşecek

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın Viyana'daki merkezinde haftabaşında başlayan yönetim kurulu olağan toplantısında da, İran gündemde. Ajans başkanı Yukiya Amano'nun hazırladığı, İran'ın nükleer programına ilişkin raporun bugünkü oturumda tartışmaya açılacağı belirtiliyor. Geçen yıl bu göreve gelen Amano, İran'ın nükleer programına şüpheyle yaklaşıyor.

„İran özel bir vaka" diyen Amano, nükleer programın askeri boyutunun olup olmadığının henüz tam olarak açıklığa kavuşturulabilmiş olmadığını söylüyor ve BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın, bugüne kadar çeşitli kararlarla duruma açıklık getirilmesini talep ettiğini, ancak hala bu yönde bir başarı sağlanmadığını hatırlatıyor.

İran, uranyum zenginleştirmekte kararlı

İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'ndaki temsilcisi Ali Aşgar Sultaniye ise, Viyana'daki oturumlarda ülkesinin konumunu savunmaya devam ediyor. Uranyum zenginleştirmeye devam edeceklerini belirten Sultaniye, ama aynı zamanda müzakerelere de açık olduklarını vurguluyor. "Bizim önerimiz şu: geçmişten ders alın ve aynı hataları tekrarlamayın." ifadesini kullanan İranlı yetkili, "BM'den çıkacak her karar, yolumuza devam etmemiz konusunda inancımızı arttıracak ve müzakerelere hazır duruşumuzu kısıtlayacak. New York ve Viyana'da girdiğimiz çıkmaz sokaktan, ancak müzakere masasına oturarak çıkabiliriz.” şeklinde konuşuyor.

Amano takas anlaşması konusunda bekleyişte

İran'ın nükleer programı ile ilgili anlaşmazlıkta son olarak Türkiye ve Brezilya devreye girmişti. Türkiye, Brezilya ve İran arasında varılan takas anlaşmasına göre, İran’ın düşük seviyede zenginleştirilmiş bin 200 kilogramlık uranyumunun bir ay içinde Türkiye'ye gönderilmesi ve karşılığında yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş 120 kilo uranyumun bir yıl içinde tıbbi bir araştırma reaktöründe kullanılmak üzere İran’a teslim edilmesi öngörülüyor.

Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Amano, bu takas anlaşması konusunda henüz görüş belirtmedi. Washington, Paris ve Moskova'nın yaklaşımını bekleyen Amano, Tahran'dan da daha fazla işbirliği sinyali gelmesi gerektiğini söylüyor.

2009 Ekiminden bu yana epey değişiklik olduğunu, İran'ın o tarihte elinde yaklaşık 1700 kilo düşük seviyede zenginleştirilmiş uranyum bulunduğunu kaydeden Amano, bu miktarın şimdi epey arttığını, ayrıca İran'ın o tarihlerde uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmeye başlamamış olduğunu, fakat şimdi o tablonun da değiştiğini belirtiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Jörg Paas / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Beklan Kulaksızoğlu