Gates’ten sürpriz Irak ziyareti

ABD Savunma Bakanı Robert Gates, İsrail'deki temaslarının ardından Çarşamba günü tarihinin en kanlı günlerinden birini yaşayan Irak’ın başkenti Bağdat'a geldi. Bu, Robert Gates'in göreve geldiğinden bu yana Irak'a yaptığı üçüncü ziyaret.

Çarşamba günü meydana gelen altı ayrı sadırıda 200 dolayında kişi öldü. Yoğun güvenlik önlemleri altındaki Bağdat'ta yaşanan saldırılar ise uluslararası tepkilere neden oldu.

BM'nin Irak özel temsilcisi Eşref Gazi, "Aralarında çocuk ve kadınların da bulunduğu 500 kadar masum sivilin ölümü ve yaralanmasına yol açan saldırıları, Irak'ta barış içinde bir arada yaşayan farklı toplulukların arasını açmak üzere yapılmış, kötü niyetli ve önceden tasarlanmış toplu katlilamlar" olarak nitelendirdi. Iraklılardan bu mezhepçiliğin tuzağına düşmemelerini isteyen Gazi, Iraklı yetkilileri de saldırıların sorumlularını bir an önce yakalayıp adalet önüne çıkarmaya çağırdı.

Irak Başbakanı Nuri El Maliki'nin Çarşamba günü ofisinden yapılan açıklamada "güvenliği sağlamada başarısız olduğu" gerekçesiyle bir tugay kumandanının tutuklandığı bildirildi. Adı açıklanmayan askeri yetkili hakkında soruşturma açıldı.

Ancak Irak'ta bugün de şiddet durmadı. Bağdat'tın güneyinde, bir otomobile yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 13 kişi öldü, yaklaşık 25 kişi de yaralandı.

Mülteciler için yardım çağrısı

Öte yandan Irak’ta daha Saddam Hüseyin döneminde başlayan göç, savaşın ardından katlanarak büyüyor. Ülkedeki şiddet ve kaostan kaçan 2 milyon Iraklı komşu ülkeler Ürdün, Suriye ve Lübnan’a sığındı. Bir o kadar insan da Irak içinde evlerini terkederek başka bölgelere göç etmek zorunda kaldı. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Cenevre’deki toplantısında uluslararası topluluk acil yardıma çağrıldı.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Cenevre’deki konferansında konuşan Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari ülkesinin yardıma ihtiyacı olduğunu belirterek aksi takdirde Irak’taki şiddet ve terörün diğer ülkelere de yayılacağı uyarısında bulundu.

BM Mülteciler Yüksek Komiseri Antonio Guterres’in uyarısı da anlamlıydı. Guterres Irak’ın, 1948’deki İsrail-Arap savaşından bu yana yaşanan en büyük sürgüne sahne olduğunu belirtti. Filistinli mülteciler sorunu da hala çözülmüş değil.

Konferans ilk adım

Iraklı mülteciler sorunu, dünya kamuoyunu daha uzun yıllar meşgul edecek gibi görünüyor. Konferansa katılan hükümet yetkilileri ve sivil toplum örgütlerinden temsilciler bunu, diğer konferanslarla devam edecek bir sürecin ilk adımı olarak görüyor.

Sivil toplum örgütü Oxfam’dan Manal Ömer konferansın, Irak’taki durumun nihayet bir insani sorun olarak algılanması açısından önem taşıdığını belirtiyor: “Daha önceleri sürekli yeniden imar ve yatırımlardan söz ediliyordu. 2003’ten bu yana durum çok kötüleşti. Sivil toplum örgütleri olarak iki yılı aşkın bir süredir insani yardım talebinde bulunuyoruz ve Irak’taki durumun daha iyi görülmesi çağrısında bulunuyoruz.”

Mülteciler Yüksek Komiseri Guterres, konferansta, bu yıl için ihtiyaç duyulan 60 milyon doların büyük bölümünün karşılandığını, ülkelerden gerekli yardım sözünü aldıklarını kaydetti. Bu yıl için ayrı olarak bir de Irak’a yardım konferansı düzenlenmesi planlanıyor. Ancak ülkedeki güvenlik durumu düzelmedikçe mali yardımların çok fazla anlam ifade etmeyeceği konusunda katılımcılar hemfikir.

AB'nin de gündeminde olacak

Alman Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Gernot Erler, Irak hükümetine, sorunun kökünden halledilmesi gerektiği mesajını verdi: “Irak hükümetinden, insanların ülkeyi terketmesini önlemek için ülke içindeki durumu iyileştirmek üzere daha fazla çaba göstermesi beklenmektedir.’’

Irak’taki mülteciler sorunu Cuma günü, AB içişleri bakanları toplantısında da gündeme gelecek. Toplantıda bakanlar Iraklı mültecilerin hukuki tanınması konusunda ortak bir çizgi oluşturmayı hedefliyor. BM tahminlerine göre bu yıl Avrupa’ya iltica başvurusunda bulunan Iraklıların sayısı 40 bini bulacak.