Gezi'den dört yıl sonra Taksim

Taksim Meydanı’ndaki Gezi Parkı’nda bulunan ağaçların kesilmesine yönelik itiraz ile başlayan ve dalga dalga tüm Türkiye’ye yayılan Gezi eylemleri, dördüncü yılını geride bıraktı. Bu süreçte Gezi Parkı yerine yapılmak istenen Topçu Kışlası projesinin akıbeti konusunda ise hala bir netlik oluşmuş değil. DW Türkçe’ye konuşan uzmanlar ise, projeye karşı çıkan bilirkişi raporuna rağmen iktidarın Topçu Kışlası’nda ısrar edebileceğini belirtiyor.

Gezi olaylarının fitilini ateşleyen Topçu Kışlası ile ilgili yasal süreç devam ediyor. Danıştay’ın Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği tarafından 27 Şubat 2013’te Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun Topçu Kışlası’nın inşasını onaylayan kararına karşı açtığı ‘davanın reddi’ talebini geçen yıl reddetmesi sonrasında, şimdi gözler İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nin vereceği kararda.

Bilirkişi heyeti, Topçu Kışlası’na karşı

Danıştay, yeniden bilirkişi keşfi yapılarak rapor hazırlanmasını talep etmişti. Mahkeme de bu sebeple, yeni bir Bilirkişi Heyeti kurdu. Bölgede geniş çaplı bir inceleme yürüten Bilirkişi Heyeti, raporunu Nisan ayı başında mahkemeye sundu. 

Raporda, Gezi Parkı ‘Cumhuriyetin değer mirası’ olarak tanımlandı ve projenin gerçekleşmesi halinde park işlevinin kaybolacağı dile getirildi. Atatürk Kültür Merkezi, Taksim'deki Cumhuriyet Anıtı, Taksim Meydanı, tescilli Su Maksemi ve Taksim Gezi Parkı’nın  "birbirinden ayrılmaz bir bütün olarak" ele alınması ve korunması gerektiğine de vurgu yapıldı.

“Mücadelemize devam edeceğiz”

Süreci DW Türkçe’ye değerlendiren İstanbul Şehir Plancıları Odası Sekreteri Akif Burak Atlar, raporun Taksim Dayanışması bileşenlerinin savunduğu ilkelerle paralel olduğunu dile getiriyor. Atlar, “Bu rapor, bizim itirazlarımızın haklılığını tescil eden bir nitelikte. Bilirkişi heyeti, net bir şekilde Topçu Kışlası projesinin iptal edilmesi gerektiğini söylüyor” diyor.

Topçu Kışlası’nın inşası yönünde bir karar vermesi halinde, 2012’den beri sürdürdükleri yasal mücadelelerine kaldığı yerden devam edeceklerini vurgulayan Atlar, şunları söylüyor: “Topçu Kışlası meselesi, mimari ve şehircilik sorunu olmaktan çıkarılıp, toplumsal ve siyasal katmanları olan bir konu haline getirildi. Biz bir meslek örgütü olarak tüm yasal yolları kullanarak, bu projenin yanlışlığını dile getirmeye ve bu projeyi engellemeye kararlıyız.”

 "Hukuken felç durumu var”

Taksim Dayanışması sözcülerinden Yüksek Mimar-Mühendis Mücella Yapıcı da Gezi eylemlerinin kendiliğinden meydana gelen bir toplumsal itiraz olduğu gerçeğinin iktidar tarafından gözlerden uzak tutulmaya çalışıldığını vurguluyor. Gezi Parkı ve Taksim Meydanı’nın pek çok açıdan toplum için simgesel öneme sahip olduğunu ifade eden Yapıcı, “Burası hem emeğin ve özgürlüğün, hem Cumhuriyet’in ve demokrasinin meydanıdır” diyor.

Geçen 6 yılda mahkeme ve bilirkişi kararlarının iktidar tarafından görmezden gelindiğini anlatan Yapıcı, şunları söylüyor:

"Şu anda Taksim ve Gezi’nin geleceğine ilişkin hukuken bir felç durumu var. Topçu Kışlası’ndan hala vazgeçmiş değiller. Ama ben vazgeçeceklerini düşünüyorum. Çünkü Gezi Parkı ve Taksim Meydanı, bu bölgede nefes alınabilen, toprağa ulaşılabilen tek yer. Deprem tehlikesi olan bu bölgede tek geniş toplanma alanı.”

Taksim Camii inşaatı sürüyor

“Taksim Camii” projesi de Topçu Kışlası’ndan sonra tartışmalı bir proje olarak Taksim Meydanı’nda yerini aldı. Hükümet yetkilileri, projenin amacının Taksim Meydanı civarındaki cami ihtiyacını karşılamak olduğunu belirtiyor. Taksim Camii projesi ve İstiklal Caddesi’nin yeniden düzenlenmesine ilişkin görüş almak için başvurduğumuz Beyoğlu Belediyesi ise sorularımızı yanıtsız bıraktı.

Projeye en büyük itiraz ise bölgede yeni bir cami ihtiyacı olmadığı ve Taksim Meydanı’nın dokusunun bozulacağı yönünde. İstanbul Şehir Plancıları Odası Sekreteri Akif Burak Atlar, 2009 yılında planlara işlenen Taksim’e cami projesinin İdare Mahkemesi tarafından iptal edildiğini ancak iptal kararının Danıştay tarafından bozulduğunu hatırlatıyor.

Taksim’e inşa edilen caminin de siyasal ve ideolojik saiklerle tarihi olarak dokunulmaması gereken bir arazi üzerine yapıldığınıbelirten Mücella Yapıcı ise “Orada hem Osmanlı’dan kalma birinci derecede eski eser var hem de Bizans’tan kalma gömütler var. O daracık yere bir mabet sığdırmaya çalışmak, cami mimarisinin en olağanüstü örneklerini barındıran İstanbul’a ve kültürümüze hakaret” diye konuşuyor.

AKM, 9 yıldır kapalı

Öte yandan Taksim Meydanı deyince akıllara gelen bir diğer önemli yer ise Atatürk Kültür Merkezi (AKM). İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası’nın 16 Mayıs 2008’de verdiği konserden bu yana kapalı bulunan AKM, İstanbul 2 No’lu Koruma Kurulu tarafından 1. derece kültür varlığı olarak tescil edilmiş durumda. Ancak 2012’de başlayan restorasyon çalışmaları 2013’te durduruldu ve o günden beri İstanbul kültür sanat hayatının önemli merkezlerinden biri olan bina atıl halde bekliyor.

Aram Ekin Duran / İstanbul

© Deutsche Welle Türkçe