Guantanamo esirlerine yargı imkanı

Guantanamo Üssü’ndeki birçok yapı gibi, mahkeme binası da yepyeni. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yapılacak ilk askeri mahkeme için özel olarak inşa edilen binaya, 600 tutukludan dördünün ön duruşmasını izlemeleri için, 70 basın mensubu ve insan hakları örgütlerinden temsilcilerin girmesine izin veriliyor.

Savaş ve komplo suçu

Beş kişilik askeri bir komisyonunu önüne çıkarılacak olan tutukluların tümü, ABD’ye karşı savaş suçu işleme amacıyla komplo kurmaktan yargılanacak. Yargı karşısına çıkacak toplam 15 tutuklu, Başkan Bush’un 2001 yılında verdiği emir uyarınca yargılanacak ilk sanıklar olacak. Amerikan ordusu tarafından İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana kullanılmayan söz konusu emir, Pentagon’a Amerikan vatandaşı olmayan kişileri savaş yasalarını ihlal suçundan yargılama yetkisi veriyor.

Mahkemenin işlemesinden sorumlu emekli general John Altenburg: "Bu 15 isimden dördünün dosyası işlendi ve haklarında suç duyurusunda bulunuldu. Daha sonra dosyalar bana ve danışmanlarıma iletilerek, zanlıların mahkemeye çıkarılıp çıkarılmayacağı yönünde karar süreci başlatıldı. Bunlar, komisyon karşısına çıkarılacak ilk isimler."

Bin Ladin'in şöförü

Komisyona çıkarılacak isimlerden Yemen vatandaşı Salim Ahmed Hamdan’ın, El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in koruması ve şoförü olduğu iddia ediliyor. Benzeri suçlamalar Yemen Ali Hamza Ahmed Süleyman el Bahlül ile Sudan vatandaşı İbrahim Ahmed Mahmud el Qosi için de geçerli. Askeri komisyon karşısına çıkacak dördüncü isim olan Avustralyalı David Hicks ise, ayrıca 2,5 yıl önce Afganistan’da kendini tutuklayan askerleri öldürmeye çalışmaktan da yargılanacak.

John Altenburg, tüm sanıkların adil bir süreçten geçeceğinden emin: "Her tutukluya tecrübeli bir askeri avukat verildi. Her biri ayrıca kendi cebinden sivil bir avukat da tutabilir. Kimse ifade vermeye zorlanamaz. Ayrıca ifade vermek istemezlerse de, bu komisyonda onların aleyhine kullanılamaz."

"Kötü insanlar"

Ama Guantanamo’da yaşananları eleştirenler için duruşmalar sadece göstermelik bir nitelik taşıyor. Komisyon karşısına çıkarılacak hiç bir isim El Kaide’nin önde gelenlerinden değil ve hiçbiri de terör saldırısı düzenlemekle suçlanmıyor. Guantanamo Üssü’nde tutulanların, Başkan Bush tarafından sürekli olarak, "Afganistan Savaşı sırasında Taliban rejimine yardım ederken ele geçirilen kötü insanlar" olarak nitelendirilmesi ise, askeri komisyonun bu şartlar altında etki altında kalmadan karar veremeyeceği yönünde eleştirilere yolaçıyor

Tom Wilner, Guantanamo Üssü’nde tutulan 11 Kuveytli esirin avukatı: "Bence patronları iki yıl önce hükmünü verdikten sonra, emir hiyerarşinin alt basamaklarındaki subayların objektif bir karar vermeleri epey zor. Şimdi bu duruşmalarda nasıl tarafsız olsunlar ki?!"

Tercümanların lisansı

Askeri avukatlar bile, yetkililer tarafından dinlenmeden müvekkilleri ile konuşamadıklarından şikayetçiler ve zanlıların kendilerine yöneltilen suçlamalardan kurtulmasını sağlayacak gizli belgelere ulaşamadıklarından yakınıyorlar. Hatta tercümanların lisansı bile ön duruşmalara kısa bir süre kala çıkarıldı. Ön duruşmalarda, zanlıların yargılanması için yeterli delil olup olmadığına bakılacak.

Muhtemelen sonbaharda başlayacak duruşmalarda, dört zanlı ömür boyu hapis cezasına çarptırılabilecek. Ancak Guantanamo’daki tutuklular, duruşmalarda beraat etse de, bu serbest kalabilecekleri anlamına gelmiyor. Amerikan Ordusu, ulusal güvenlik için bir tehdit olarak gördüğü zanlıları, sınırsız süre hapiste tutma hakkına sahip.