Guantanamo'da 5 yıl

Guantanamo tutuklu kampında 5 yıl işkence görüp terörist damgası yiyen Murat Kurnaz’a yapılan suçlamalar asılsız çıksa da üzerine yapışan Taliban etiketi peşini bırakmadı. Bunda uzun, kıvırcık saçı ve sakalı ile eskiden sahip olduğu görünümünün de payı vardı. Ancak Murat Kurnaz, günümüzde farklı bir görünüme sahip. Deutsche Welle ile röportaj yapmak için sözleşilen kafeye, kısacık saçları ve üç günlük sakalı ile geliyor. Kurnaz, başta biraz çekingen davranıyor ama bir bardak çaydan sonra açılıyor. Soğukkanlılığıyla dikkat çeken 31 yaşındaki Kurnaz, olduğundan daha yaşlı gösteriyor.

"Normal bir hayat"

Kurnaz, "Eğer 5 yıl Guantanamo’da kaldıysanız, 5 yılın sonunda hayat yeniden başlıyor diyebilmek hiç de kolay değil. Örneğin normal bir işte çalışmanız çok zor. Ben herhangi bir hapishanede değildim, ben Guantanamo’daydım. Edindiğim yaşam tecrübesi ve hikayemle, normal bir insan değilim. Ama tabii ki yine de normal bir yaşam sürmeye çalışıyorum" diye konuşuyor.

Kurnaz, Guantanamo’da gördüğü işkencelerin, sağlığı açısından ağır ve kalıcı sorunlar bırakmadığını söylüyor. Kurnaz, psikolojik sorunlarının da olmadığını belirtiyor ve 'Ama bu, Guantanamo’dan çıkabilen herkes benim gibi sağlıklı olacak anlamına gelmiyor' diye de ekliyor. Murat Kurnaz‘ın bu sözlerini, avukatı Bernhard Docke de onaylıyor. Docke "Başından beri 'Evet travma yaşamış, ama yıkılmamış' izlenimine sahiptim. Bence baştan itibaren Kurnaz’ın işkenceye rağmen aktif bir birey olarak kalmayı başardığı anlaşılıyordu. Düzenli, normal bir hayata geri döndü. Tabii ki aynı zamanda Guantanamo’da neler yaşandığını hiçbir zaman unutmadı. Bir nevi hayatta kalanın suçluluk duygusuna sahip. Guantanamo’da geride bıraktıklarına karşı sorumluluk duyuyor" diye konuşuyor.

Çaresiz tutuklular

Kurnaz'ın şanssızlığı, yanlış zamanda yanlış yerde olmaktı. 11 Eylül terör saldırılarından kısa süre sonra 19 yaşındayken İslam dini hakkında daha fazla bilgi edinmek için ekim ayında Pakistan’a gitti. Burada fidyeciler tarafından kaçırılıp Amerikan güvenlik güçlerine, 3 bin dolar karşılığında satıldı. Önce Afganistan’a, Kandahar'daki askeri tutuklu kampına götürüldü, burada elektrik şoku ve suda boğulma hissi veren "waterboarding" yöntemi ile işkence gördü. Daha sonra terör zanlısı olarak Guantanamo’ya gönderildi. Orada tutulan 166 kişi gibi kendisi de çaresiz durumdaydı. Yarısından fazlasının serbest bırakılma ihtimali vardı. Ancak ülkeleri, ABD tarafından talep edilen güvenlik koşullarını yerine getirmediği için Guantanamo'dan ayrılamıyorlardı. Murat Kurnaz'a karşı, elinde hiçbir delil bulunmayan ABD yönetimi, aslında daha 2002 yılında Kurnaz’ı serbest bırakmak istemişti. Ancak Almanya doğumlu Kurnaz ile ilgili sorumluluk almaya ne Almanya ne de Türkiye yanaştı. Kurnaz, ancak Angela Merkel’in 2005 yılında Başbakan olmasının ardından serbest bırakılabildi. Merkel, Kurnaz‘ın serbest bırakılması için dönemin ABD Başkanı George W. Bush ile bizzat görüşmüştü.

"Beş Yıl Yaşam"

Kurnaz’ın ilk evliliği, tutuklu bulunduğu dönemde sona erdi. Almanya’ya dönünce yeniden evlenen Kurnaz’ın iki kız çocuğu oldu. Dövüş sporu antrenörlüğünden, sorunlu gençlerle ilgilenmeye kadar birçok değişik iş yaptı. Kurnaz, son aylarını, 2007 yılında yayımladığı 'Beş Yıl Yaşam' adlı biyografisine dayanan filmin reklam kampanyası ile uğraşarak geçirdi. Kurnaz, hâlâ Guantanamo’nun kapatılması için büyük çaba sarfediyor, Almanya ve yurtdışındaki insan hakları örgütlerinin toplantılarına konuşmacı olarak katılıyor.

"Guantanamo kapatılsın"

Kurnaz "Tüm insan hakları örgütlerini desteklemeye çalışıyorum. Çünkü onların, ben Guantanamo’da iken benim için neler yaptığını çok iyi biliyorum. Uluslararası Af Örgütü’nün verilerine göre dünya genelinde insanların işkence gördükleri 22 gizli tutuklu kampı bulunuyor. Guantanamo, sadece onlar arasında ünlü olanlardan biri. Ben de insanlara orada neler olup bittiğini anlatıyorum. Yaşananların unutulmaması için bu yapabileceğim en küçük şey" diye konuşuyor.

ABD Başkanı Obama, geçen mayıs ayında ve haziran ayındaki Almanya ziyaretinde, Guantanamo’nun kapatılacağı yönündeki seçim vaadini yineledi. Kurnaz, Obama’nın bu sözü, daha ilk başkan seçildiği dönemde de verdiğini hatırlatıyor ve "Bunun üzerinden 5 yıl geçti ama hâlâ sözünü yerine getirmedi. Gerçekten istese, bunu yapabilir" diye konuşuyor.

©Deutsche Welle Türkçe

Diana Fong / Başak Demir

Editör: Beklan Kulaksızoğlu