Guantanamo'da Kadir davası başlıyor

Guantanamo’daki duruşma Ömer Kadir için olduğu kadar ABD Başkanı Barack Obama’nın inanılırlığı açısından da oldukça önemli. Obama, Guantanamo esir kampını kapatma vaadiyle göreve gelmişti. Ömer Kadir davası, Obama’nın görev döneminde Guantanamo’da görülen ilk dava olma özelliğini taşıyor.

Ömer Kadir, 2002 yılı Temmuz ayında Afganistan’daki bir El Kaide kampında tutuklandığında 15 yaşındaydı. Militanlarla Amerikan askerleri arasında çıkan çatışmada attığı el bombasıyla bir Amerikan askerinin ölümüne yol açmakla suçlanıyor.

'Çocuk savaşçı' tartışması

Şu an 23 yaşında olan sanık ayrıca patlayıcı tuzaklar kurmak, El Kaide kampında terör eğitimi görmek ve El Kaide lideri Usame bin Ladin'e bağlı bomba üreten bir şebekede yer almakla suçlanıyor. Ancak tutuklandığı sırada 15 yaşında olması duruşmanın kaderini belirleyebilecek önemde. Savunma, Kadir’in çocuk asker sınıfına girdiğini, bu nedenle farklı değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyor. Savcılık ise yaşın duruşma sırasında suçluluğun tespitinde değil, ancak kaç yıl hapis cezası alacağı kararında etkili olabileceğini savunuyor.

Obama'ya Guantanamo eleştirisi

Dava süreci, ABD Başkanı Barack Obama’nın inanılırlığı açısından da önem taşıyor. Savunma, göreve geldiğinde bir yıl içinde Guantanamo’yu kapatma vaadinde bulunan Obama’yı sert dille eleştiriyor. Kadir’in savunmasını üstlenen Yarbay Jackson, Obama’yı, Bush döneminde Guantanamo’daki tutuklular için kurulan askerî mahkemeyi benimsemekle suçlayarak, “Barack Obama, askerî komisyonlar defterinde acıklı, menfur bir sayfa daha açmaya karar vermiştir ve ne yazık ki işe bir çocuk askerle başlamaktadır” diye konuştu.

Afganistan'da alınan itiraf delil sayılacak

Obama yönetiminde Guantanamo’daki askerî mahkemenin işleyişinde, işkenceyle alınan ifadelerin mahkemede kullanılmamaması gibi bazı değişikliklere de gidildi. Kadir, Afganistan’da Bagram üssündeki sorgulama sırasında verdiği ifadelerin bu tür koşullar altında alındığını savunsa da mahkemeyi ikna edemedi. Dava sürecinin başlamasına bir gün kala askerî hakim Patrick Parrish , Afganistan’da yaptığı itirafın kendisine karşı delil olarak kullanılabileceğini açıkladı. Duruşma öncesinde Bagram üssündeki tutuklu kampında görevli askerlerin de dinlendiği ön sorgulamalarda hazır bulunan gazeteci Spencer Ackermann şunları anlatıyor:

“Ömer Kadir’in tutuklanmasının hemen ardından, ağır yaralı olduğu halde Bagram'da elleri kafasının üstünde, kelepçeli bir şekilde kapı kasasına bağlandığı yönünde ifadeler duyduk.”

'Sık uçan yolcu programı'

Ackerman, kamu yayıncılığı yapan NPR radyosuna yaptığı açıklamada, Kadir'in kafasına bir kapşon geçirildiğini, ayrıca askeri jargonda ‘sık uçan yolcu programı'na dahil olduğunun resmî belgelerde sabit olduğunu belirtti. ‘Sık uçan yolcu programı', sorgulama öncesinde tutukluyu uykusuz ve hâlsiz bırakmak için hücresinin üç saatte bir değiştirilmesi anlamına geliyor. Nisan ayında askerî hakim Parrish'in ön sorgulamaları sırasında dinlenen federal ajanlar ve askerî savcılar, stres yaratma ve uykusuz bırakma gibi yöntemler uygulandığını kabul etmişti. Bir yetkili tutukluyu baskı altına almak için tecavüzle tehdit ettiklerini de itiraf etmişti.

Kadir, Guantanamo'da tutulan son Batılı ülke vatandaşı. Kanada’da doğduğu için Kanada vatandaşı olan Afgan asıllı Ömer Kadir, dokuz yaşında ailesiyle birlikte Afganistan’a gitmiş. Gazeteci Ackerman Kanada istihbaratının 16 yaşındayken Kadir'i sorguladığını, ancak iade için hiçbir girişimde bulunmadığını kaydediyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Albrecht Ziegler/ Çeviri: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Murat Çelikkafa