220110 Haiti Voodoo

Dua edip, umutla beklemek... Şu sıralar Haiti’de, insanların yoksulluk, çaresizlik, yakınlarının yaralanma ve ölümlerine katlanabilmelerinin tek yolu bu. Çoğu Haitili, kilise ya da diğer ibadet yerlerinin yıkıntılarında biraraya gelerek dua ediyor. Aralarında Papa 16’ıncı Benedikt’in de bulunduğu çok sayıda kilise temsilcisi, Haiti için dua çağrısı yaptı. Diktatörlük, yoksulluk, korku ve kargaşa ile şekillenmiş olan bu ülkede yaşayan 10 milyon Haitilinin yüzde 55'i Katolik, yüzde 15'i Baptist, yüzde 8'i de Karizmatik Kilise mensubu. Alman Protestan Kilisesi adına bilimsel araştırmalar yapan Berlin’deki Protestan merkez ofisinden Matthias Pöhlmann, bu inaçların yanı sıra Haiti’de güçlü bir Vudu inancının da var olduğunu belirtiyor. Pöhlmann, "Esasında, Vudu, bir Afro-Amerikan dini inancı. Kökleri Afrika ülkesi Benin’e uzanıyor, 18’inci yüzyılın ilk yarısında Karayipler’e geldiği söylenebilir. Çünkü Afrikalılar o zaman köle edilmek üzere kaçırılıp, Haiti’ye getirilmişlerdi. Doğal olarak dini görüşlerini de yani Vudu inancını da beraberlerinde getirdiler“ diye konuşuyor.

Nerelerde yaygın

Vudu inancı, en fazla Haiti, Dominik Cumhuriyeti ve ABD'nin Louisiana eyaletlerinde yaygın. Hatta 1840’a kadar Vudu, Haiti'de resmi din statüsündeydi. Ancak adanın Hrıstiyanlaşması ve kendi kültürlerinin yasaklanmasıyla birlikte, Afrika tanrıları, ruhları ya da ataları, Katolik azizleriyle özdeşleştirildi. Pöhlmann, adada başka inançların da hâkim olduğunu belirtiyor ve "Doğal olarak Afro-Karayip bölgesinde çok farklı dinler mevcut. Tanınmış olanlardan biri de, bir çeşit karma din olan Candomble. Bu özellik kesinlikle, bu Afro-Karayip ya da Afro-Amerikan dininin en özel karakteristiği. Ya da başka deyişle, bu din, birbirinden ayrı düşünce, inanış veya öğretileri kaynaştırmaya çalışan felsefe sistemi yani sekretizmin bir çeşidini içeriyor. Bu da bu dinlerin Afrika kökenleriyle bağlantılı olduğu anlamına geliyor. Ancak daha sonra diğer kültürlerle belki de Katoliklik ile karşılaşmasıyla bir değişim yaşadı“ diye konuşuyor.

Ayinlerde ne kullanılıyor?

Yapılan ayinlerin merkezinde, “Tanrılarla“, yani “ruh“ ve “atalarla“ çalışmak yer alıyor. Sıklıkla köy ve kentlerde, rahip ya da belirli konularda uzman kişiler etrafında merkezler oluşturuluyor. En önemli gereçler ise davul, çan, üçgen beyaz ve renkli tebeşir, kurban bıçağı, tütün, siyah güvercin, öküz kanı ve baharat. Berlin’deki Protestan merkez ofisinden Matthias Pöhlmann, “Vudu'da, en yüksekte bir yaratıcı tanrı olduğu ve arada da söz konusu ruhların, yani Lohalar'ın insanlarla temas kurduğu düşüncesi var. Ayinler sırasında bu ruhların insanların vücuduna girebileceğine de inanılıyor. Geleneksel olarak bu, trans olarak adlandırılıyor ve böylece insan, ruha içini açıyor. Hedef ise insanların bu ruhlara saygı göstermesi ve hediyeler sunması. Temelde bu ruh ve insanlar arasındaki ilişki, bir çeşit ortaklık ilişkisi“ diyor.

Vudu'yla ilgili önyargılar

Bu Afro-amerikan dini, Batı’da başından itibaren önyargılarla şekillendi. Sürekli, "kötülerin dini" olarak adlandırıldı ve insan kurban edenler, yamyamlık, Budu bebekleri ve zombilerle ilişkilendirildi. Özellikle de Amerikan film endüstrisi, Vudu inancına dair önyargıları kullanarak bir korku türü yarattı. Bu dinin Batı’da da inananları var. Örneğin Almanya'da bin kadar Vudu inancına sahip kişi bulunuyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Peter Kolakowski / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Baha Güngör