240911 Hugo Boss Studie

Günümüzün ünlü birçok Alman firmasının geçmişi karanlık sayfalarla dolu. İkinci Dünya Savaşının ardından Almanya'da yeni bir başlangıç ilan edilmiş, dönemin tüm firma ve kuruluşları nasyonal sosyalizmle ilgili tüm bağlarını reddetmişti.

Ancak son dönemde tarihi reddetmek yerine, yaşananları araştıran firmaların sayısı giderek artıyor. Moda devi Alman Hugo Boss geçtiğimiz günlerde bu konuda yapılan bir araştırmayı kamuoyuyla paylaştı.

Firmanın kaderini değiştiren karar

Hugo Ferdinand Boss sıradan bir terziydi. 33 yaşında kendi firmasını açtı. Kendi adını taşıyan ve 30 kişi çalıştıran bu küçük firmanın dünyaca ünlü bir moda devi haline geleceğini o günlerde kimse tahmin edemezdi.

1931 yılında büyük ekonomik krizin etkileri ağır bir şekilde hissedilirken firmanın kaderi, Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin firmaya parti üniformalarını sipariş etmesiyle bir yol ayrımına girdi. Firmanın kurucusu Hugo Ferdinand Boss aynı yıl Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne katıldı. 

Hugo Boss'un nasyonal sosyalizmle ilişkisini araştıran tarihçi Roman Köster, "Boss'un kariyeri göz önünde bulundurulduğunda partiye üye olmanın sadece ekonomik nedenlere dayanmadığı açıkça söylenebilir. Boss, nasyonal sosyalistti. Partiye katılmasının da ona zarar değil, bilakis birçok fayda sağladığı söylenebilir" diyor.

Hugo Boss bu tarihte partinin paramiliter SS ve SA birlikleri ile Hitler Gençliği'nin üniformalarını dikmeye başladı. Hugo Boss bu üniformaları üreten tek firma değildi. Firma 1938'den itibaren ordu üniformalarını da dikmeye başlayarak çok para kazandı. Üniforma pazarında bir numara olmasa da, branşının önemli şirketleri arasına girdi. Bu nedenle Hugo Boss savaşın sona ermesinin ardından oldukça büyük sıkıntıya düştü, ancak ayakta kalmayı başardı.

Boss'un yükselişini göremedi

Kurucusu Hugo Ferdinand, Boss'un bir dünya markası haline gelişini göremedi. Oğulları firmayı 1960'lı yıllarda takım elbiseleriyle küresel pazara taşımayı başardılar.

Firmanın sözcüsü Hjördis Kettenbach, Boss'un ilk olarak bundan birkaç yıl önce nasyonal sosyalist bağlantıları olmakla suçlandığını kaydediyor. Kettenbach, firmanın Boss'lardan satın alınmasının ardından aileyle bütün bağlarını kopardığına dikkat çekiyor:

Kettenbach, "Bu bir yandan oldukça sinir bozucu… Diğer yandan marka isminin devamına ilişkin bir karar verilmiş. Maksadımız, objektif bir araştırmayla ‘bakın o zamanlar bunlar olmuş ve biz bunu kınıyoruz. Bugünkü firma çok daha farklı bir resim ortaya koyuyor' demekti" diyor.

Hugo Boss tek değil

Hugo Boss, nasyonal sosyalizmle bağlantılı geçmişiyle yüzleşen tek firma değil. Bu yıl otomotiv devi BMW'nin en büyük hissedarı olan Quandt Ailesi de sessizliğini bozdu. Aile Nasyonal Sosyalizm döneminde binlerce kişiyi köle işçi olarak çalıştırdığını ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'yle işbirliği yaptığı iddiasını kabul etti. 

Deutsche Bank da 1999 yılında Nasyonal Sosyalizm döneminde verilen kredileri incelemek üzere özel bir enstitü kurdu. Araştırma sonucunda aralarında Auschwitz toplama ve imha kampının da bulunduğu Nasyonal Sosyalizm rejimine ait birçok yapının Deutsche Bank kredileriyle finanse edildiği ortaya çıktı.

Almanya Dışışleri Bakanlığı'nın geçmişi de hiç de parlak değil. Yapılan araştırmalar 1950'li ve 1960'lı yıllarda birçok Nasyonal Sosyalist diplomatın hariciyeciliğe devam ettiğini gösteriyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Friedel Taube / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay