261010 Integration Ausländer

Federal İstatistik Dairesi'nin rakamlarına göre, 2009 yılı sonunda, Almanya'da geçerli bir ikamet iznine sahip olmayan ancak yaşamalarına göz yumulan 88 bin göçmen bulunuyordu. Bu göçmen gurubu örneğin iltica başvurusu reddedilmiş ya da vizesinin süresi dolmuş ve sınırdışı edilmek üzere bekleyenler oluşturuyor. Ancak farklı nedenlerle sınırdışı edilemeyen göçmenler için verilen özel geçici ikamet izninin üç ayda bir yenilenmesi gerekiyor. 2009 yılında başlatılan yeni bir uygulamayla özel geçici ikamet iznine sahip göçmenlerin çalışmalarına imkan verilmeye başlandı. Ancak pratikte bu uygulama istenen başarıyı elde edemedi. Zira iş verenler onları 'her an sınır dışı edilebilirler' diye işe almak istemiyor.

Almanya'da doğup ve büyüyenlerin de ikamet izni sorunları var

Saat sabahın 9'u. Arif Ekinci Essen kentindeki ''İş nedeniyle ikamet izni'' isimli projenin yürütüldüğü merkezde, danışmanı Olga Wenzel ile görüşüyor. Yabancılar Dairesi, Arif Ekinci'nin oturma izni başvurusunu bir kez daha reddetmiş: 39 yaşındaki Ekinci, kendisine yine aynı geçici ikamet izni verilmiş olmasından şikâyetçi. Çünkü bu izin sınırdışı edilmesini sadece üç ay daha erteliyor:

''Tam 5 yıldır bu özel geçici ikamet izni ile yaşıyorum. Bu izin sadece çok kısa süreli olduğu için de iş bulmakta zorlanıyorum. Çünkü iş veren pasaportumda ‚sınır dışı uygulaması şimdilik durduruldu’ gibi bir ifade görünce, ister istemez ‚bu adam her an gönderilebilir’ düşüncesine kapılıyor ve bekleme sürecinde olmayan birisini işe almayı tercih ediyor. Bu durumda iş bulamıyor, yolculuk yapamıyorsunuz ve hatta Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti'nden dışarı çıkamıyorsunuz. Yani her durumda mağdursunuz.''

Arif Ekinci Almanya'da doğmuş ve büyümüş, okula gitmiş. Ve harika Almanca konuşuyor. 1990'lı yıllarda Türkiye'ye gitmiş ve turizm alanında çalışmaya başlamış. Ancak 5 yıl önce Essen'de yaşayan ailesinin yanına geri dönmeye karar verdiğinde, yabancılar dairesinden bir türlü oturma izni alamamış.

''Yabancılar dairesindeki görevliler 'neler yapabiliriz bir bakalım' diyorlar ama 3 ay sonra tekrar gidip öğreniyorsunuz ki; hiçbir değişiklik yok. Bence bu iş, daha uzun bir süre böyle devam edecek. Burada yaşasanız da aslında bir türlü tam olarak Almanya'da değilsiniz yani.''

''İş nedeniyle ikamet izni' projesi

İşte tam da Arif Ekinci'nin konumunda olanlar için Essen Gençlere Yardım kuruluşu ve yine kiliseye bağlı bir yardım kuruluşu olan Diakonie Essen, 2009 yılında bir proje başlattı. ''İş nedeniyle ikamet izni' adlı projenin amacını, proje müdürü Ina Wolbeck şöyle özetliyor:

''Burada Lübnan'dan kaçıp gelen birçok kişi var. Ayrıca çeşitli Afrika ülkelerinden, Sırbistan'dan, Bosna Hersek'ten, Türkiye, Suriye, İran, Irak ve Afganistan'dan gelip, neredeyse 20-25 yıldır burada yaşayan insanlar var. Bizim projemizin amacı, oturma izni bekleyen bu insanların, iş ve meslek eğitimine girişlerine destek vererek, geçerli bir ikamet izni almalarına yardımcı olmak.''

''Projeye katılanların üçte biri ya bir iş ya da meslek eğitim alanı buldu''

Proje kapsamında 30 göçmen haftanın üç günü istediği şirketlerde staj yapma imkânına sahip oluyor. Çünkü bu insanların arkasında güvenilir kurumlar olduğunu gören işverenlerin, çalıştırdıkları kişilerin sınır dışı edileceği endişesi de azalıyor. Katılımcılar da bu iş yerlerinde becerileriyle kendilerini gösterebilirlerse, bir iş sözleşmesine kavuşabiliyorlar. Projenin katılımcılarına haftanın iki günü de mesleki dil kursları, matematik, politika ve genel kültür seminerleri de veriliyor. Proje sorumluları Essen'deki Yabancılar Dairesi ile işbirliği yapıyor. Yabancılar Dairesi'nin projeye katılacak kişilere önceden onay vermesi gerekiyor. Bunun nedenini proje müdürü Ina Wolbeck şöyle açıklıyor:

''Örneğin projeye daha önceki sabıkası nedeniyle oturma izni alma şansı olmayan birini alırsam, ona boş yere umut vermiş olurum. Projeyi öyle bir şekillendirdik ki, her iki ayda bir, düzenli olarak Yabancılar Dairesi'nin yetkileriyle ile toplantılar yapıyoruz. Böylece tek tek kimlerin oturma izni alma şansını artırabileceğimizi değerlendiriyoruz. Kimlere nasıl yardımcı olabileceğimizi konuşuyoruz.''

Proje sorumlularına göre, ''İş nedeniyle ikamet izni' adlı proje ile bir buçuk yıl içerisinde elde edilen sonuçlar oldukça tatmin edici. Şimdiye kadar projeye 67 kişi katılmış ve bu kişilerin üçte birine, ya bir iş ya da bir meslek eğitim alanı ayarlanabilmiş.

© Deutsche Welle Türkçe

Nadia Baeva/ Çeviren: Başak Demir

Editör: Meltem Karagöz