İngiliz askerler serbest

Askerlerin, İran - Irak sınırında enterne edildikten sonra, ”karasularına izinsiz girme” suçundan yargılanacaklarının açıklanması, başta Londra olmak üzere uluslararası kamuoyunda şaşkınlığa neden olmuştu. Diplomasi çevreleri, Tahran’ın girişiminin perde arkasında muhtelif nedenler yatabileceğini belirtmişti.

İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, bu nedenlere hiç değinmeden, önemli olan noktanın artık askerlerin salıverilmiş olmasını, iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için çabaların süreceğini duyurdu. İngiliz basınıysa olayın milli gururu incittiğini vurgulayan yayınlara yer veriyor.

Harrazi’ye teşekkür

Dışişleri Bakanı Straw, askerlerin salıverilmesinden duyduğu memnuniyeti ”Askerlerimizin özgürlüklerine kavuşmuş olmasından dolayı aileleri ve silah arkadaşları kadar ben de sevinç duyuyorum. İran Dışişleri Bakanı Harrazi’ye verdiği destek, diplomatlarımıza da salıverilme çalışmaları sırasında ellerinden gelen bütün çabayı gösterdikleri için teşekkür ediyorum" sözleriyle dile getirdi.

İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan verilen bilgiye göre, İngiliz Deniz Kuvvetleri’ne bağlı 8 asker, bu sabah, İran’ın güneybatısında, İngiliz diplomatlardan oluşan bir heyete teslim edildi. Buradan bir uçakla Tahran’a ulaştırılan askerlerin, kısa süre içinde İran’ı terk etmeleri bekleniyor.

Yargılanacakları duyurulmuştu

İngiliz askerler, Irak’la İran’ı birbirinden ayıran Şattülarap nehri üzerinde üç tekneyle seyir halindeyken İran Devrim Muhafızları tarafından gözaltına alınmışlardı. Umr Kasır’dan Basra’ya doğru yol alan askerlerin, kaçakçılığı önlemek üzere Iraklı güvenlik güçlerini eğittikleri, olay sırasında üzerlerinde yalnızca kişisel silahlarını taşıdıkları belirtilmişti.

İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney’in başkomutanlığını yaptığı Devrim Muhafızları, askerleri etkisiz hale getirmiş, üzerlerindeki silahlara ve teknelerine el konulmuştu. İngiliz bahriye erlerinin ”İran’ın karasularını izinsiz girme” suçunu işledikleri gerekçesiyle İran’da mahkeme önüne çıkarılacakları duyurulmuştu.

Londra, pazartesi gününden bu yana askerlerin serbest bırakılması için girişimlerini yoğun şekilde sürdürüyordu. Dün yapılacağı ilan edilen salıverilme işlemi, görüşmelerdeki bazı pürüzler nedeniyle bugüne sarkmıştı.

İngiliz medyası

İngiliz medyasıysa askerler özgürlüklerine kavuşmuş olmasına rağmen olayın milli gururu incitmiş olduğuna dair haberlere yer veriyorlar. Yayımlanan fotoğraflarda askerler ya gözleri bağlı ya da İranlılar tarafından tutsak alınmış, ellerini enselerinde kavuşturmuş şekilde götürülürken görülüyor.

Özellikle bulvar gazeteleri bu görüntüleri, ”aşağılayıcı”, ”alçaltıcı”, ”gurur zedeleyici” gibi başlıklarla veriyor. İngiliz askerlerinin İran devlet televizyonunda sınır ihlalinden dolayı özür dilediklerine değinen bir İngiliz gazetesi, gelişmeyi ”kör kızgınlık” diye niteliyor.

İran: Kötü niyet yok

Tahran ise, yapılan araştırmanın, İngiliz askerlerinin İran karasularına yanlışlıkla girdiğini ortaya koyduğunu duyurdu. İngilizler‘in düşmanca niyet gütmedikleri ifade edildi. İngiltere Dışişleri Bakanı Straw, İngiliz askerlerinin neredeyse 4 gün boyunca İran tarafından gözaltında tutulduğu, bunun Londra-Tahran ilişkilerine nasıl yansıyacağı sorulduğunda ”Bazen uluslararası ilişkiler karmaşık bir boyuta ulaşabiliyor. Ancak ilişkileri iyi bir noktaya ulaştırma çabamız devam edecektir" yanıtını verdi.

İngiliz hükümetinin Tahran nezdinde karasularını ihlalden ötürü resmen özür dileyip dilemediği konusunda bir açıklama yapılmadı. İran’ın el konulan üç tekneyi geri verip vermeyeceği de belirsizliğini koruyor.

Olayın nedenleri tartışılıyor

Gözlemciler, olayın İran tarafından büyütülmesinin ardında değişik nedenlerin yer alabileceğine işaret ediyorlarlar. Bir yandan Irak’ta bulunan ABD önderliğindeki koalisyon güçlerine yönelik güç gösterisi yapılmak istendiği öne sürülürken, diğer yandan İran’ın, nükleer geliştirme programını eleştiren Avrupa Birliği’ne farklı boyutlarda bir karşılık verdiği iddia ediliyor. İran’da şubat ayında yapılan seçimlerde yenilenen parlamentonun artık muhafazakar ağırlıklı yapısına da işaret ediliyor ve muhafazakar yapının Batı‘yla ilişkileri özelliklle germe girişiminde olabileceği ileri sürülüyor.