Irak’ın birliği yolunda önemli adım

Irak kabinesi, petrol yasa tasarısını kabul etti. Yasa tasarısı, petrol gelirlerinin 18 eyalet arasında eşit bir şekilde dağıtılmasını öngörüyor. Bunun yanısıra, petrol sanayinin yabancı yatırımcılara açılması planlanıyor. Tasarının yasalaşması için, önümüzdeki hafta Irak Parlamentosu’nda görüşülmesi bekleniyor. Irak Başbakanı Nuri El Maliki, bu tasarının, Irak’ın devlet olma yolunda yeni bir yapı taşı meydana getirdiğini belirtti. Başbakan, petrol ve doğal gaz yasa tasarısının Irak’taki tüm mezhep ve etnik yapıların çıkarına olacağını kaydetti. Irak’ta petrol gelirlerinin dağılımını düzenleyen bu tasarının, Iraklılar için ne ifade ettiğini, merkezi Berlin’de bulunan Alman Bilim ve Politika Vakfı Irak uzmanı Dr. Guido Steinberg’e sorduk.

- Sayın Steinberg, Irak Başbakanı El Maliki, bu tasarıyı Irak halkına verilen bir hediye olarak değerlendirdi. Sizce bu tasarı, gerçekten Iraklılara verilen bir hediye mi, Irak için bunun nasıl bir anlamı var?

Dr. Steinberg: Bu yasa tasarısı, Irak’ta istikrarın sağlanması için çok önemli bir temel oluşturuyor. Irak’taki halkın farklı gruplar arasında petrol ve petrol gelirlerinin nasıl dağıtılacağı, geçen yıllarda üzerinde en çok tartışılan konuların başında geliyordu. Bu petrol yasası ile, ne yazık ki daha parlamento tarafından onaylanmadı ama, en azından yasal bir düzenleme getirilmiş oluyor.

- Sizin belirttiğiniz gibi, petrol gelirlerinin dağılımı en çok tartışılan, hatta çatışma yaratan konuların başında geliyor, sizce bu petrol yasası, Irak’taki etnik ve dini çatışmaların engellenmesinde yardımcı olur mu?

Dr. Steinberg: Aslında hayır, böyle bir yasa sadece gruplar arasında gerginliğin biraz olsun azalmasına yol açabilir. Ülkedeki Sünniler, Irak’ın üç federal bölgeye bölünmesinden ve petrol kaynakları ile ilişkilerinin kesilmesinden kaygı duyuyorlar. Özellikle de, Kerkük petrollerini ve ülkenin güneyinde denetimi kaybetmekten korkuyorlar. Petrol gelirleri nüfusa orana göre, 18 eyalet arasında adil bir şekilde paylaştırıldığında, bu gruplar arasında uzlaşma sağlanması yönünde atılmış çok olumlu bir adım olur.

- Başbakan El Maliki, petrol yasasının 2006’da çıkacağına dair söz vermişti, ancak Kürt grupların engelleri nedeniyle yasanın çıkması ertelenmişti. Sizce, Kürt gruplar tasarının bu halinden memnun mu?

Dr. Steinberg: Bundan çok emin değilim. Sorun zaten hep Kürtlerin karşı çıkmasından kaynaklanıyordu. Kuzey Irak’ta özellikle de, Kerkük’te petrol kaynaklarını denetimleri altında tutmak, her zaman için Kürtlerin en büyük isteği oldu. Ama diğer taraftan, merkezi yönetimin izlediği petrol politikası nedeniyle, bağımlılık da söz konusu. Zira, rafineriler veya petrol boru hatları, bu Irak’ın orta bölgelerinde bulunuyor. Bu nedenle de, uzlaşmaya varmak kaçınılmazdı. Ancak, Parlamentonun bu tasarı hakkında nasıl bir karara varacağından bağımsız olarak, Kürt grupların, petrol kaynaklarını tek başlarına denetimleri altında tutmak için çaba göstereceğinden kaygı duyuyorum.

- Sizce bu tasarının hayata geçirilmesinin, Irak’ın komşuları, özellikle de Türkiye açısından, nasıl bir etkisi olur?

Dr. Steinberg: Teorik olarak, komşu ülkeler ve Türkiye için, bu atılmış önemli bir adımdır. Çünkü, Irak’ta üzerinde uzlaşılmış, Kürtlerin sadece bir parçası olduğu, merkezi bir petrol politikasının yürütülmesi, Irak’ın bölünmemesi için bir güvence oluşturabilir. Merkezi yönetimin çıkartacağı bir yasaya ilişkin olarak, ortada bir sorun görmüyorum. Ancak, Kürtlerin petrol kaynaklarını hiç kimseye sormadan denetimleri altında tutmaya çalışacağına inanıyorum.