200709 Irak Wirtschaftsentwicklung

Uzmanlar, Irak'ın ekonomik durumu konusunda hemfikir: Petrol zengini topraklarda ekonomi tam anlamıyla bir enkaza dönüşmüş durumda. Bunu nedeni ise Saddam Hüseyin rejiminin ardında bıraktığı miras. 30 yıl içinde yaşanan dört savaş ve uluslararası toplumun 13 yıl boyunca uyguladığı yaptırımların derin izleri Irak'ta bugünden yarına yok edilemedi.

Irak Girişimciler Birliği Yönetim Kurulu üyelerinden işadamı Muhammed Şeker El Deleymi ülkenin ekonomik durumunu şöyle özetliyor: “Ekonomi sadece birkaç alanda işliyor. Ancak öncelikle sanayi sektörü savaştan sonra tamamen harap oldu.”

İşletmeler tam kapasite çalışamıyor

Irak ekonomisinin gördüğü ağır zarar ilk bakışta kendini gösteriyor. Örneğin savaştan sonra yeterli elektrik üretilememesi yüzünden ülkedeki işletmeler tam kapasite çalışamıyor.

Ayrıca çok sayıda devlet işletmesi de hatalı ideolojik planlamalar nedeniyle ne üretime geçebiliyor ne de rekabet gücü kazanabiliyor. Devlet işletmelerinin hatalı yapılanmalar nedeniyle özelleştirilmesi de zor görünüyor. Yatırımcı, üretim için sadece 600 kişilik istihdam gerektiren bir devlet işletmesini 3 bin çalışanı ile birlikte devralmaya yanaşmıyor.

İşsizlik artıyor

Ülkeye yatırım yapılmadığı için ise işsizlik her geçen gün artıyor. Almanya'nın Köln kentinde yaşayan Iraklı ekonomi uzmanı Dr. Said El Hayali şunları söylüyor: “İşsiz sayısını rakamlarla ifade edersek… Çalışma Bakanlığı'nın verilerine göre, Irak'ta kayıtlı 1,5 milyon kişi işsizin bulunduğundan söz ediliyor… ”

El Hayali, kayıt dışı rakamlar eklendiğinde ise Irak'taki işsiz sayısının daha yüksek olduğunu vurguluyor. Ülkede ekonomik duruma paralel yoksukluk da tırmanıyor. Iraklı işadamı Muhammed Şeker El Deleymi şu bilgileri veriyor: “Irak halkının yüzde 23'ünün yoksulluk sınırının altında yaşadığına işaret etmek isterim. Bunun anlamı şu: Bu insanlar, ayda 60 dolardan az para kazanıyor.”

Petrol gelirleri

Oysa Irak zengin petrol kaynaklarına sahip. Ancak ekonomisini tek başına finanse edebilecek güce sahip olmayan Irak'a yatırım yapılmadığı için petrol gelirleri düşüyor. Iraklı ekonomi uzmanı Said El Hayali, şu anda elde edilen petrol gelirlerinin nasıl harcandığına dikkat çekiyor: “Petrol gelirlerinin yüzde 80'ni ordu ya da emniyet gibi devlet kurumlarında çalışanların maaşlarına gidiyor. Yaklaşık yüzde 20'si de ekonomik girişimlere ayrılmış.”

Dolarla ifade etmek gerekirse; toplam 58 milyar Amerikan Doları olan Irak bütçesinin sadece 21 milyar doları yeniden imar planlarına aktarılıyor. Irak ekonomisinin 2003 yılından bu yana yüzünü güldüren, din turizmi ve inşaat sektöründeki gelişmeler oldu. Saddam Hüseyin'in devrilmesinden bu yana milyonlarca kişi, Şiilerin kutsal mekanlarının bulunduğu Kerbala ve Necef kentlerine akın etti.

Kerbela ve Necef kentlerinde yeni inşa edilen 500 otelle birlikte Irak genelinde yapılan yeni konutlar istihdamı destekledi. Zira Irak'ta savaş sırasında yıkılan binaların yerine hala yenileri inşa ediliyor. Irak yönetiminin umudu petrol gelirlerinde. Irak yönetimi, önümüzdeki beş yıl içinde petrol üretimini artırmayı planlıyor, ancak ekonomi uzmanlarına göre Irak'ın kendi ayakları üzerinde durabilmesi için en az 20 yıllık barış sürecine ihtiyacı var.




Hasan Hüseyin / Çeviri: Hülya Köylü



Editör: Ahmet Günaltay