Irak tasarısı BM Güvenlik Konseyi'nde

Buna göre Irak devletinin siyasi egemenliği 30. Haziran tarihinden sonra bütünüyle Irak halkına teslim ediliyor. Ancak hazırlanan karar tasarısı, yabancı ülkelerden askeri güçlerin en az bir yıl süreyle daha bu ülkede kalmasını ve bir yılın sonunda durumun yeniden gözden geçirilerek bir karara varılmasını öngörülüyor. Tasarı, yabancı askerlerin Irak’taki kalış süresine şimdilik bir sınırlama getirmiyor.

ABD ve İngiltere, karşılıklı olarak, hazırlanan tasarı metinlerinden bölümlerin okunmasıyla yetinilen üç gayri resmi buluşmanın ardından dün, ortaklaşa hazırladıkları Irak’la ilgili karar tasarısını BM Güvenlik Konseyi’ne sundular.

Egemenlik konusu

Metnin en başında, 30 Haziran tarihine yaklaşık bir ay kala kolaylıkla tahmin edilebileceği gibi, egemenlik konusu yer alıyor. İngiltere’nin BM daimi delegesi Sir Jones Parry, teslim edilecek bu egemenliğin Irak halkı açısından görülebilir, yaşanabilir ve gerçek nitelikli olmasını diliyor: ”Tasarı metninde, egemenliğin tümüyle Irak halkına teslim edileceği ve bunu teslim alacak geçici Irak yönetiminin, egemenliğin getirdiği tüm sorumluluğu üstlenmiş sayılacağı belirtiliyor.”

Karar tasarısının 16. maddesi, bu konuyu nesnelleştiriyor ve BM yetkilisi Lakdhar Brahimi’nin şu anda oluşum hazırlıklarını yürüttüğü geçici Irak sivil yönetiminin, ülke petrollerinin geliriyle ilgili tüm tasarruf yetkisinin de sahibi olacağının altını çiziyor.

Çokuluslu güçler

Bu arada konu eninde sonunda gelip, geçici Irak hükümetiyle, ABD’nin komutasında bu ülkedeki varlığını sürdürecek çok uluslu askeri birlikler arasındaki işbirliğinin biçimine dayanıyor. İngiliz diplomat Parry: ”Irak’ta kalacak çok uluslu askeri birimler, geçici hükümetle sürekli danışarak onunla işbirliği halinde işlerliğini sürdürecek.”

Almanya ve Fransa’nın, yabancı birliklerin bu ülkedeki varlığını daha ne kadar sürdüreceği sorusu ise bu karar tasarısında da karşılıksız kalıyor.

ABD ve İngiltere’nin sunduğu karar tasarısını, müzakere temeli olarak yeterli bulan Almanya BM daimi delegesi Günter Pleuger, 31 Aralık 2005 tarihinin, Irak’ın yeni anayasasına kavuşması için Berlin ve Paris yönetimlerinin de benimsediği bir takvim olduğunu hatırlatıyor. Pleuger, bu tasarının karar haline gelmesi durumunda, bir yıl sonra hatta gerekirse daha erken tarihte bir kez daha gözden geçirileceğine işaret ediyor.

"Güven ortamı" koşulu

Irak konusunda sergilenen bu ilginç uyumun bir başka işareti de, işgal gücü olarak bu ülkedeki varlığını sürdüren Londra ve Washington’un, BM örgütünün sırtını sıvazlamayı da ihmal etmemesinden seziliyor. Çünkü BM adına Irak’taki sondaj çalışmalarını yürüten özel temsilci Brahimi, ABD ve İngiltere’nin tüm desteğine sahip olarak bu görevi sürdürüyor. Metinde; bu nedenle BM örgütünün bu süreçteki rolü ”anlamlı” dan ”önder” liğe terfi ettirilirken, İngiliz diplomat Parry bir de kayıt koyarak, bunun önce güven ortamının oluşması koşuluna bağlı kılıyor.

Tasarıda BM örgütü mensuplarının korunması için yeni bir uluslararası birimin gerektiği kaydı da yer alıyor. Bunun ardında ABD’nin Irak faturasını bölüştürme gayretinin yattığını savunanların sayısı az değil.