İran anlaşmazlığı büyüyor

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin sert yaptırım kararının ardından, İran dış politikada yalnızlaşıyor.

Yaklaşık 20 yıldır, İran'la yakın ilişkiler kuran ve Tahran'ın nükleer programına destek veren Rusya'nın yaptırım kararını desteklemesi Moskova ile Tahran arasında ilişkileri gerdi.

Bugüne kadar İran'a destek veren Çin'in de son yaptırım kararını desteklemesi, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın Şangay ziyareti öncesinde Tahran'da soğuk duş etkisi yarattı. Karara rağmen ziyaretini iptal etmeyen Ahmedinejad, Pekin yönetimini eleştirdi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Qin Gang ise İran'la ilişkilere büyük değer verdiklerini belirtirken, BM'nin kabul ettiği yeni yaptırımların, Tahran'la diyaloğa son vermeyi amaçlamadığını, İran yönetimini yeniden müzakere masasına çekmeyi hedeflediğini söyledi.

İsrail daha sert önlemler istiyor

BM Güvenlik Konseyi'nin dördüncü kez İran’a yaptırım kararı çıkarması, Tahran'ın atom bombası geliştirmeye çalıştığını savunan İsrail'i memnun etti. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, yaptırım kararının “olumlu bir adım” olduğunu, bunun ardından her ülkenin İran'a karşı yoğun ticari boykot uygulamasını, ahlaki tavır almasını beklediğini söyledi.

BM Güvenlik Konseyi'nde dün kabul edilen yaptırımlar İran’a silah ambargosunu genişletiyor, uranyum çıkarma gibi hassas faaliyetlere yasak getiriyor. Tasarı uyarınca devletlere, İran’a yasaklı malzemeler taşıdığından şüphe edilen gemileri uluslararası karasularda denetleme yetkisi de veriliyor. Seyahat kısıtlamaları ve malî yaptırımlar listesine de 40 kişi ve kuruluş daha ekleniyor.

Dün yapılan oylamada, Türkiye ve Brezilya ‘hayır’ oyu kullanırken, Lübnan çekimser kalmıştı. Aralarında daha önce yaptırımlara mesafeli yaklaşan Rusya ve Çin’in de bulunduğu Konsey’in veto yetkisine sahip beş daimi üyesi yaptırımlara ‘evet’ demişti.

Nükleer krize çözüm amacıyla Türkiye ve Brezilya'nın arabuluculuğunda İran tarafından kabul edilen “nükleer takas” anlaşması ise daha önce BM Güvenlik Konseyi üyeleri tarafından yetersiz bulunmuştu.

Erdoğan: Yanlışa ortak olmadık

Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptırımlara karşı hayır oyu kullanmalarını savunarak, ''Biz 'hayır' dememiş olsaydık, kendimizi inkar etmiş olurduk, imzalarımızı inkar etmiş olurduk, bu onursuz bir davranış olurdu. Böyle bir yanlışa ortak olmak istemeyiz. Çünkü tarih bizi affetmez” dedi. Erdoğan, “Bugün de meselenin diplomatik yollarla çözülmesini sağlıyoruz, bu çabalarımız devam edecek ve çıkan sonuca kimsenin başka anlamlar yüklememesi gerektiğini hatırlatmak istiyorum'' ifadelerini kullandı.

Erdoğan açıklamalarını, Türkiye ile Arap ülkeleri arasında işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan ve 21 Arap ülkesinden yaklaşık 14 bakanın katıldığı Türk-Arap İşbirliği Forumu (TAF) Dışişleri Bakanları toplantısında yaptı.

Türkiye ile İsrail arasında gerilimin tırmandığı bir dönemde, Ankara'nın Batılı müttefiklerinin aksine İran'a yaptırımlar aleyhinde oy kullanması, ABD yönetiminde rahatsızlık yarattı.

Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, günlük basın toplantısında, Türkiye ve Brezilya'nın "hayır" oyunun kendilerinde hayal kırıklığı yaratıp yaratmadığına dair bir soru üzerine, bunun kendileri açısından sürpriz olmadığını belirtti.

Gibbs, "Sürpriz değildi. Son birkaç haftada yaklaşımlarımızda biraz farklılık vardı. Neden böyle bir oy kullandıklarını karakterize etmek istemiyorum" dedi.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/AFP/AA/Reuters/dpa, AŞ/AG