1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

İran dosyası yeniden Güvenlik Konseyi’ne

Rainer Sütfeld / DW13 Temmuz 2006

BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ve Almanya, İran dosyasının yeniden Güvenlik Konseyi’ne havale edilmesini kararlaştırdı. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise sert açıklamalarını sürdürüyor…

https://p.dw.com/p/AZpH
İran, hala Batı ülkelerinin sunduğu önerilere yanıtını vermedi
İran, hala Batı ülkelerinin sunduğu önerilere yanıtını vermediFotoğraf: AP Graphics/DW

ABD, Fransa, Rusya, İngiltere, Almanya ve Çin dışişleri bakanları, İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmaya yanaşmamasına ne yanıt vereceklerini tartışmak üzere yaptıkları toplantı sonucunda, İran dosyasını yeniden BM Güvenlik Konseyi’ne havale etmek üzere anlaştı. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi John Bolton, Güvenlik Konseyi’nden İran’a yaptırım uygulanması kararı çıkacağını savunuyor.

Bu kararın ardından sert açıklamalarını sürdüren İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise AB ile nükleer anlaşmazlık konusunda yaptıkları işbirliğini kesme tehdidinde bulundu. Ahmedinejad, her zaman müzakereden yana olduklarını ve Avrupalıların önerilerini olumlu bulduklarını ifade etti. Batı ülkelerinin sabırlı olması gerektiğini kaydeden İran Cumhurbaşkanı, “Bundan sonra ortaya çıkacak sonuçlardan onlar sorumludur” şeklinde konuştu.

Yıllardır süren bir anlaşmazlığın kısa sürede çözülemeyeceğini belirten Ahmedinejad, Batılı ülkelerin kendilerine sunduğu öneri konusunda art niyetli olduklarının ortaya çıkması durumunda, öneriyle ilgili tutumlarını gözden geçireceklerini söyledi. Ahmedinejad, öneriye daha önce açıkladıkları zamanda yanıt vereceklerini kaydetti. İran, Batı’nın öneri paketine 22 Ağustos’ta cevap vereceğini bildirmişti.

“Başka çare kalmadı“

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya’nın Paris’te dün gerçekleştirilen, İran’in nükleer programını yüzünden yaşanan krizin ele alındığı toplantıdan sonuç çıkmayınca ise İran dosyası yeniden BM Güvenlik Konseyi’ne havale edilmişti. Toplantıya katılan altı ülkenin dışişleri bakanları adına açıklama yapan Fransa Dışişleri Bakanı Philippe Douste - Blazy, “BM Güvenlik Konseyi'ne dönmekten başka çaremiz kalmadı. İki ay önce askıya aldığımız süreci yeniden işleteceğiz“ dedi.

Douste-Blazy, “BM Güvenlik Konseyi'nden Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun istediği askıya alma işlemini zorunlu kılacak karar çıkması için çalışacağız. İran buna da uymayı reddedecek olursa, o zaman BM Sözleşmesi'nin 7’inci bölümünün 41’inci maddesini esas alacak bir düzenleme için çaba sarfedeceğiz,“ diye konuştu. BM Sözleşmesi’nin 7’nci bölümü, son çare olarak güç kullanımına izin veriyor.

Bolton umutlu

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi John Bolton, “Öncelikle İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerine son vermesini sağlamalıyız” değerlendirmesini yaptı. Bolton, en geç Çarşamba günü oylama yapılabileceğine işaret etti. Karar tasarısına Rusya ve Çin karşı çıkıyordu. Fakat Bolton, son gelişmeler dikkate alındığında, Moskova ve Pekin’in de artık tasarıya muhalefet etmekten vazgeçeceklerini tahmin ediyor.

Ama Bolton, diplomatik çözüm yollarının tümüyle kapanmadığına da dikkat çekti. Bolton, “İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurursa, ABD ile başka bir ilişki kurabilir. Bu bir yol. Öteki yolu seçerlerse; izolasyon, siyasi ve ekonomik baskı onları bekliyor demektir. İran şimdilik ikinci yolu tercih etmiş gibi görünüyor. Biz de cevap vermekte geçikmeyeceğiz“ dedi.

Görüşmeler sonuçsuz kaldı

Aslında, İran meselesinin yeniden Güvenlik Konseyi’ne taşınacağının sinyali önceden verilmişti. İran'ın nükleer başmüzakerecisi Ali Laricani, Brüksel'de AB Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana ile görüşmüş, ancak görüşmeler sonuçsuz kalmıştı. AB, görüşmeleri “hayal kırıklığı“ olarak nitelendirmişti. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad da nükleer teknolojiden yararlanmanın yasal hakları olduğuna dair sözlerini yinelemişti.