İran krizinde çözüm arayışı

İran’ın nükleer faaliyetleri yüzünden çıkan tartışma, yılan hikayesine döndü. Tahran yönetiminin nükleer programından rahatsızlık duyan İngiltere, Fransa ve ABD tarafından BM Güvenlik Konseyi'ne sunulan son karar tasarısı üzerinde de uzlaşma sağlanamadı. Çin ve Rusya, tasarıya sıcak bakmıyor.

İran destek arayışında

İran ise krizden çıkmanının yollarını arıyor. İran’ın nükleer müzakerecesi Ali Laricani, Ankara’ya geldi. “Biz nükleer görüşmelerin barışçıl yollardan yürütülmesinden yanayız. Biz şeffaf olmaya çalışıyoruz,” diyen Laricani, çözüm merciinin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu olduğunun da altını çizdi. Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'ndan çıkmak gibi bir niyetleri olmadığını belirten Laricani, “Ancak tehdit edilirsek bunu gündeme getirebiliriz,” dedi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdulah Gül, Laricani’yi kabul edecek. Ankara, Laricani'ye 'nükleer faaliyeterinize yönelik istekleri geri çevirmeyin ve uluslararası toplumla işbirliği yapın' mesajını iletecek.

Ahmedinejad’ın Bush’a mektubu

Bu arada, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmednejad, ABD Başkanı George Bush'a “dünya üzerinde yaşanan gerginliği azaltmak için” öneriler içeren , bir mektup yazdı. Hükümet sözcüsü Gulamhüseyin Elham, mektubun Bush'a iletilmek üzere, ABD'nin İran'daki çıkarlarını temsil eden İsviçre'nin Tahran Büyükelçiliğine verileceğini söyledi. Ama mektupta, nükleer program yüzünden yaşanan krize doğrudan değinilmiyor. Bu, 27 yıl aradan sonra İranlı liderin ABD Başkanı’na gönderildiği ilk mektup.

New Yorkt’ta toplantı

İran meselesini görüşmek üzere, Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya’nın dışişleri bakanları New York’ta biraraya geliyor. ABD’nin BM Elçisi John Bolton, Rusya ve Çin’in de itiraz etmeyeceği bir karar çıkarmayı hedeflediklerini söyledi:

“Anlamlı bir karar nasıl çıkar, onun yollarını araştırıyoruz. Güvenlik Konseyi’nin tüm üyelerinin kabul edebileceği türden bir karar olmalı ve İran’a yönelik manalı bir mesaj içermeli.”

Rusya’dan İran’a destek

Rusya’nın yeni BM elçisi Vitali Churkin, yeni karar metninin yaptırım tehditleri içermemesi gerektiği görüşünde. Tıpkı Çin gibi, Moskova da BM Sözleşmesi’nin 7. Bölümü’de atıfta bulunan bir karar çıkarılmasını istemiyor. Zira 7. Bölüm, gerektiği takdirde yaptırım, hatta askeri müdahale seçeneklerini açık tutuyor. Pekin ve Moskova, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetleriyle, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'nı ihlal etmediğini savunuyor, ancak bu konuda Tahran’dan daha fazla şeffaflık beklediklerinin altını çiziyor.

Almanya yaptırım istiyor

Almanya’nın da dahil olduğu ‘Batı Cephesi’ ise, Rusya ve Çin’den farklı düşünüyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel, bu konuda şunları kaydetti:

“Almanya, Fransa ve İngiltere’nin temsil ettiği

Avrupa Birliği, bu süreçte önemli sorumluluklar üstlendi. Bu yolda yan yana yürümekte kararlıyız.”

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Anan ise çözümün Güvenlik Konseyi dışında aranması ve tarafların sorunu masa başında halletmeleri gerektiği görüşünde:

“Bizim de masaya bir şeyler koymamız gerekiyor. Belki teknoloji, belki de garanti sunmalıyız. ABD dahil, tüm taraflar masa etrafında biraraya gelse iyi olur.”