İran’da rejim meydan okuyor

İran yönetimi, ülkedeki muhalif eylemlere karşı önlemleri sertleştiriyor. Gözaltına alınan muhalif isimlerin sayısı da her geçen gün artıyor. Son olarak Cumhurbaşkanı adaylarından Mir Hüseyin Musevi’nin sahibi olduğu gazetede çalışan 25 gazeteci ve idari personel gözaltına alındı.

Öte yandan, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, seçimlere itiraz süresinin uzatılması talebini kabul etti. İran'da 12 Haziran’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Mir Hüseyin Musevi, Muhsin Rızai ve Mehdi Kerrubi, seçim sonuçlarına itiraz etmişti. Ancak adaylar arasında ilk çözülmeler başladı. İran Devrim Muhafızları’nın eski komutanı Muhsin Rızai, seçim usulsüzlükleriyle ilgili şikâyetini geri çekti. Bu arada ABD ve Avrupa’dan İran yönetimine karşı sert eleştiriler gelmeye devam ediyor.

Anayasayı Koruyucular Konseyi, 50 şehirde bazı usulsüzlüklere rastlandığını duyurmuş ve söz konusu oyların sayısının 3 milyonu geçtiği belirtilmişti. Ancak daha sonra bu açıklama, Konsey Sözcüsü Abbas Ali Kedhüdai tarafından geri çekildi: "Çok şükür ki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde büyük usulsüzlükler tespit etmedik. Bu nedenle de seçim sonuçlarının geçersiz sayılması da söz konusu değil."

Obama: Öfke içerisindeyiz

İran’da yaşananlar ABD Başkanı Barack Obama tarafından Beyaz Saray’da düzenlenen basın toplantısının da ana gündem maddesiydi Geçtiğimiz günlerde muhafazakârlar tarafından İran’daki durum karşısında suskun kalmakla suçlanan Obama, bu kez oldukça açık konuştu: “ABD ve uluslararası toplum, son günlerdeki tehdit, şiddet ve gözaltılar dolayısıyla dehşete düşmüştür ve öfke içerisindedir. Bu haksız eylemleri şiddetle kınıyorum.“

Obama, seslerini duyurup haklarını alabilmek için hayatlarını riske atan İran’daki göstericilerin cesaretine de vurgu yaptı: “İran halkı, ifade ve gösteri özgürlüğü gibi temel haklara sahiptir. Eğer İran yönetimi, uluslararası toplumdan saygı görmek istiyorsa, bu haklara saygı göstermeli ve halkın isteklerine kulak vermelidir.“

İran, gösterilerin başlamasından bu yana Avrupa ve ABD’yi "gösterileri yönlendirmekle" suçluyor. Obama, İran'daki huzursuzlardan, gerek siyasi olarak gerekse gizli servis düzeyinde ülkesinin hiçbir surette sorumlu olmadığını açıkça vurguladı.

Tahran yönetiminin söz konusu suçlamalarını ise eski bir strateji olarak değerlendiren Barack Obama, İran’ın suçlanacak birilerine ihtiyaç duyduğunu söyledi. ABD Başkanı, İranlıların büyük bir bölümünün seçimlerin hukuka uygun olarak yapılmadığı görüşünü taşıdığını dile getirdi. Obama, Tahran’ın geçtiğimiz günlerdeki açık tehditlerinin ise istenmeyen bazı sonuçlara yol açabileceğini ifade etti:

“İran yönetimi, tümüyle kendi halkı tarafından dile getirilen farklı görüşlere karşı sergilediği tutumun, sadece ülkenin geleceğini şekillendirme konusunda değil, aynı zamanda diğer ülkelerle ilişkilerde de belirleyici olacağını anlamalıdır.“

Ebadi’nin çağrısı

AB de İran’ın muhaliflere karşı tutumunu sert bir dille eleştiriyor. Brüksel’de AB yetkilileriyle görüşen Nobel Barış Ödülü sahibi İranlı insan hakları savunucusu Şirin Ebadi, AB ülkelerine, gösterileri bastırmaya son vermesi için İran yönetimine siyasi yaptırım uygulamaları çağrısında bulundu:

"İnsan hakları evrenseldir ve şu anda İran’da insan haklarının ne şekilde ihlal edildiğinde bakmaksızın, dünyadaki bütün ülkeler buna karşı çıkmalıdır. Dünya ayağı kalkmalı ve İran'ın bu tutumu protesto edilmelidir.“

İran’da muhalif gazeteci ve politikacılar birbiri ardına gözaltına alınıyor. Gösterilere katılanlar arasında yer alan yüzlerce kişi de hapishanelerde. Uluslararası Af Örgütü’nden İran Uzmanı Ruth Jüttner, son veriler hakkında şu bilgileri verdi:

"Sadece resmi mercilerin açıkladığı verilere göre en az 21 kişi öldü ve 450 kişi de gözaltına alındı. Ancak biz gerçek rakamların çok daha yüksek olduğundan yola çıkıyoruz.“


Albrecht Ziegler, Ajanslar / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Murat Çelikkafa