İran'dan AB'ye yeni güvence

İran’ın Cenevre Büyükelçiliği görüşmelerin tamamlanmasının ardından üç dışişleri bakanı ile AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Javier Solana ve İran Nükleer Geliştirme Programı Direktörü Hasan Ruhani grup halinde kamera ve mikrofonların karşısına çıktılar.

İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, AB adına “AB, en geç Ağustos ayı başına kadar İran’a ayrıntılı önerilerde bulunacak. İran’ın, atom silahlarının yayılmasını önleme anlaşmasıyla garanti edilmiş haklarına saygılıyız. Bunun karşılığında İran da nükleer silah geliştirmeyeceğini taahhüt eder” diye konuştu.

İran müzakere heyetinin başkanı Hasan Ruhani de Cenevre’de varılan mutabakat bazında ve kısa zamanda bin anlaşma metni hazırlanabileceğini ifade etti. Ruhani, hükümetinin Cenevre görüşmelerinin sonuçlarını değerlendirmeden onay veremeyeceklerini sözlerine ekledi.

AB’nin önerileri

Avrupa Birliği’nin öneri paketi, geçen yılın Kasım ayında Paris’te imzalanan anlaşmayı esas alacak. Paris buluşmasında İran, AB’nin ekonomik ve siyasi tavizlerde bulunması karşılığında uranyum zenginleştirme çalışmalarını durdurmayı kabul etmişti. Ancak daha sonraki görüşmelerde İran hükümeti, AB dışişleri bakanlarının önerilerini yeterli bulmadığını duyurmuştu.

Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer, İran’a yapılacak önerilerin ayrıntılarına girmedi ve tarafların temel pozisyonlarında değişiklik olmadığını söyledi. Fischer, AB’nin başlıca amacının, İran’ı uranyumdan nükleer yakıt elde etmekten vazgeçirtmek olduğunu tekrarlayarak “Bütün görüşmelerin amacı da zaten bu. Bir yanda İran’ın nükleer enerjiden barışçı amaçla yararlanma konusundaki meşru hakkı. Diğer yanda ise bu çalışmaların silahlanmaya yönlendirilmesinin önlenmesi. Görüşmelerin bu kadar zor ve çetin geçmesinin nedeni de bu” dedi.

Görüşmeler devam edecek

Cenevre buluşmasından ve açıklamalardan ortaya çıkan asıl sonuç ise görüşmelerin sabit görüş noktalarına bağlı olarak sürdüreleceği, ama nasıl sonuçlanacağının kestirilemeyeceği. Ancak Almanya Dışişleri Bakanı bu mutabakatın, görüşmelerin başarısızlığa uğraması durumunda konuyu BM Güvenlik Konseyi’ne götürme ültimatomu olarak algılanmaması gerektiğine dikkat çekti. AB, Haziran ayında yapılacak İran devlet başkanlığı seçiminden sonra uzlaşma arayışının canlanmasını umuyor.