İranlıların 100 yıllık özlemi

İran’da Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına itiraz eden binlerce gösterici ve muhalif gözaltına alındı. Ancak düzenlenen gösteriler ve tüm itirazlar bir işe yaramadı. İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, 12 Haziran’da yapılan seçimi kazanan Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci kez cumhurbaşkanı olmasını resmen onayladı. 5 Ağustos, İran’da Anayasa Devrimi’nin yıldönümü. 5 Ağustos 1906’da, İran Şahı, meclisin kurulması ve Anayasa’nın yazılmasına izin vermiş ve bu hareket tarihe “Anayasa Devrimi” olarak geçmişti. Uzun siyasi mücadeleler sonrası, demokratik bir devletin kuruluşu yolunda önemli bir adım atılmıştı.

Göstermelik yargılamalar

İranlılar 100 yıldan uzun bir süredir, ülkelerinin demokratikleşmesi, medeni haklara sahip olma ve özgür seçim hayali kuruyor. Ancak ülkede demokrasi talep eden siyasi tutuklular için yapılan göstermelik yargılamalar bu hayale ulaşmak için daha uzun bir yol olduğunu gösteriyor. Tıpkı hafta sonunda olduğu gibi. 100’den fazla zanlı, yurt dışından yönlendirilip İran İslam Cumhuriyeti’ni yıkma planları yapma suçlamasıyla karşı karşıya. Duruşma salonunda tek bir savunma avukatı bile yoktu. Sadece devlet televizyonuna ait kameralar hazır bulundu. Sözde itiraflar ülkenin her köşesine yayıldı. Muhalefet ise bu itirafların işkence altında zorla alındığını iddia ediyor. Tutukluların yakınları, onların çok korkunç koşullar altında tutulduğunu söylüyor. Reformcu İran İslam Katılım Cephesi üyelerinden Said Hacaryan’ın kızı Zeynep babasının yaşadıklarını şu sözlerle anlatıyor:

”Benim ağır özürlü babam uzun süre yaklaşık 42 derece sıcaklıkta güneşin altında bekletildi. Bu aşırı sıcak ortamdan sonra onu içeri tek kişilik hücresine götürüp üzerine buz attılar. Annem doktor. Geçen sefer babamı ziyarete gitmesine izin verildiğinde onu muayene etti. Ağır kalp ritmi bozukluğu tespit etmiş ve babam sürekli ağlıyormuş.”

Bakıma muhtaç muhalif hapiste

Said Hacaryan, 2000 yılında Tahran’da vurulmuş ve ağır yaralanmıştı. O zamandan beri merkezi sinir sistemi zarar görmüş durumda. Saldırının nedeni ise 1990’lı yılların sonunda 'yönetimin talimatıyla İranlı aydınların seri cinayetlerle öldürülmesini” ortaya çıkarmış olmasıydı. Hacaryan şu an bir çocuk gibi bakıma muhtaç olmasına rağmen tutuklandı. Kızı şöyle konuşuyor:

”Babamın hangi durumda olduğunu herkes biliyor. Şimdi işlerini tamamlayıp onu bu şekilde öldürmek, daha önce başaramadıklarını şimdi yapmak istiyorlar.”

Avukatlar duruşmaya alınmadı

Hacaryan, 2 binden fazla muhalif ve gösterici gibi, ulusal güvenliği tehlikeye atmakla suçlanıyor. Muhaliflere karşı ilk dava 1 Ağustos’ta başladı. 100’den fazla tutuklu komplo ve huzursuzluk yaratma suçlamasıyla mahkeme önüne çıktı. Bunlar arasında reformcu cepheden önemli bir politikacı, eski Cumhurbaşkanı yardımcısı Muhammed Ali Abtahi de var. İddianame 15 sayfadan oluşuyor. Fakat Abtahi’nin avukatı Salih Nikbaht, bir kez bile duruşma salonuna giremediğini söylüyor:

”Cumartesi öğleden önce saat 11’e doğru bana müvekkilimin mahkemeye çıkarılacağı bilgisini verdiler. Yarım saat sonra oradaydım ancak duruşmaya girmem engellendi. Diğer yandan, duruşmaya girebilseydim de bir şey fark etmeyecekti. Çünkü şu ana kadar hala müvekkilimi ziyaret etmeme izin verilmedi. Ayrıca iddianame hakkında da hiçbir bilgim yok.”

Kahrizak Cezaevi kapatıldı

İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, daha bir hafta önce, muhaliflere karşı hiçbir adaletsizliğe izin verilmemesi talimatını vermişti. Hamaney, seçim sonrasında düzenlenen protesto gösterileri sırasında tutuklanan eylemcilerin de bulunduğu Kahrizak’taki cezaevini de kapattı. İran Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Said Celili'nin resmi açıklamasına göre, cezaevinin kapatılmasının nedeni, gerekli standartlara uyulmadığının saptanması.

Abtahi’nin avukatı ve aynı zamanda “Tutuklulara Destek Derneği”' sözcüsü olan Nikbaht, Kahrizak Hapishanesi’nin aslında iki yıl önce kapatılmış olması gerektiğini belirtiyor:

”Kahrizak Cezaevi’nde yaşananlar, İran adli makamları tarafından uzun süredir biliniyordu. Buna rağmen, tutuklanan göstericiler oraya götürüldü. Cezaevi şimdi kapatıldı. Ancak bundan hangi kurumun sorumlu olduğuna açıklık getirilmeli.”

Şebnem Nuriyan / Çeviri: Başak Sezen


Editör: Beklan Kulaksızoğlu