1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

İranlılar'ın zor seçimi

Peter Philipp / DW20 Haziran 2005

İran’da geçen Cuma günü yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde hiçbir aday gerekli çoğunluğu sağlayamadı ve seçim ikinci tura kaldı. En çok oyu alan iki aday, eski cumhurbaşkanlarından Haşimi Rafsancani ile Tahran’nın muhafazakar Belediye Başkanı Mahmud Ahmedi Necad oldu. DW'den Peter Philipp'in yorumu:

https://p.dw.com/p/AZvx

“İran Parlamentosu’nun eski başkanlarından Mehdi Karubi kaybetmeyi bilen bir rakip değil. Ülkede geçen Cuma yapılan seçimlerde, önce en fazla oyu alan ikinci aday olarak öne çıkmış, ikinci tur seçimlere katılmasına kesin gözüyle bakılmıştı. Ardından Tahran Belediye Başkanı Mahumut Ahmedi Necad’ın kendisini geride bırakması üzerine, Karubi, Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin seçimlere hile karıştırdığını iddia etmişti. Oysa Karubi’nin kendisi de molla ve oldukça tutucu. Tahran Belediye Başkanı Ahmedi Necad ise molla bile değil.

İran’da mevcut yönetim karşıtları, mollalar arasındaki bu çekişmelere sevinmeli aslında. Ancak İranlılar’ın şu sıralar sevinecek hali yok, çünkü yaşanan tartışmaların faturasının kendilerine çıkacağını çok iyi biliyorlar. Bu fatura, çok yüksek olabilir.

Ülkede geçen Cuma günü yapılan seçimlerden en güçlü aday olarak çıkan ve ikinci tura kalan Rafsancani, İran politikasının kurtlarından biri ve ülke tarihine, İranlılar’ın kurtarıcısı olarak geçmekte kararlı görünüyor. Rafsancani, seçim kampanyasında kendini oldukça açık ve liberal gösterdi, hatta İran’nın nükleer programı gibi tabu konulara bile girdi.

Bu durum, 71 yaşındaki Rafsancani’ye, on yıl önceki seçimlerde muhafazakar olduğu için oy vermeyen liberal seçmeni şaşırttı, çünkü dönemin muhafazakar mollası, birçok İranlı için zamanın liberal adayı ve umudu olmuştu.

Diğer yandan, liberal seçmen bu hafta aslında ilk turda yapması gereken, ancak yapmadığı bir gerçeğin farkına vardı. Oyunu reformcu Mustafa Moin’e vererek heba edeceğine, doğrudan Rafsancani’yi seçmeliydi. Bunu yapsaydı, muhafazakar Tahran Belediye Başkanı Ahmedi Necad da en fazla oyu alan diğer aday olarak ikinci tura kalmazdı.

Ayrıca birinci tur seçimleri İran’da muhafazakar kanat için iyi bir zemin yarattı. İlk tura katılan 7 adaydan 3’ü muhafazakar sağcı kanattan ve bu adaylar seçmenini Ahmedi Necad’a oy vermeye yöneltebilirse, Rafsancani’nin işi zor olur, çünkü Rafsancani’nin kazanabilmesi için reformcuların oylarına ihtiyacı var. Onu da alması biraz zor görünüyor.

İranlılar, önümüzdeki günlerde bir konuda kararlı olmalıl. Ya reformcu olmayan, ama yavaş da olsa ülkeyi reforma taşıyacak ve şimdiki cumhurbaşkanı reformcu Hatemi’den daha güçlü bir adayı seçecekler. Ya da belediye başkanı olduğu Tahran için çaba harcayan, atılımlar yapan, ancak özünde çok muhafazakar ve İslami ideolojinin süphesiz savunucusu olan Ahmedi Necad’ı.

Seçmenler ikinci turda pragmatik davranmak zorundalar. Onlara kalsa, kendilerini modern dünyaya taşıyacak bir lideri seçmek istiyorlar, ancak öylesi bir lider yok maalesef, en azından şimdilik. Bu yüzden de İranlılar modern bir mollayla, din adamı olmayan bir muhafazakar asında tercih yapacaklar. Karar çok da zor olmasa gerek!”