220409 UN Rassismus

İsviçre'nin Cenevre kentinde toplanan BM Irkçılıkla Mücadele Konferansı'nın sonunda sürpriz yaşandı. Oturum Başkanı Kenyalı Amos Wako, delegelerin büyük tartışma yaratan sonuç bildirisi üzerinde uzlaşma sağladığını duyurdu.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın konuşması yüzünden konferansın fiyaskoya dönüşmesinden endişe eden delegeler, toplantıların sona ermesini beklemeden, sonuç bildirisi üzerinde anlaşmaya vardı. Sağlanan uzlaşma en çok Birleşmiş Milletler yetkililerini memnun etti.

BM'nin İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navanethem Pillay, memnuniyetini "Bu sonuç bildirgesinin görüş birliği içinde kabul edilmesi, hazırlık sürecindeki yanlış ve eksik bilgilendirmelere verilen en doğru yanıttır" şeklinde dile getirdi.

Boykotçu ülkelerden itiraz gelmedi

Konferansı, ABD ve Almanya ile birlikte konferansı boykot eden 9 ülke, üzerinde uzlaşma sağlanan bildirgeye imza atmadı, ancak BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, konferansa katılmayan BM ülkelerinin de alınan ortak kararlara uymasını umduğunu dile getirdi.

Nitekim boykotçu ülkeler, konferansa katılmasalar da bildirinin kabul edilmesini engellemeye çalışmadı. Almanya, varılan uzlaşma sonrası yaptığı resmi açıklamada, metnin "ideal" olmadığını, ama Avrupa Birliği'nin kırmızı çizgilerini aşmadığını belirtti.

Irkçılıkla mücadeleye çağrı

Sonuç bildirgesi üzerinde zaten bazı oynamalar yapılmıştı. Irkçılık, ayrımcılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele çağrısı yapan bildirinin, Batı ülkelerini rahatsız eden yönleri değiştirildi ve metne eklenmek istenen tartışmalı noktaların tümü dışarıda tutuldu.

Sonuç bildirgesinde, önceki müzakerelerde büyük tartışma yaratan İsrail ifadesi çıkarıldı, ayrıca din eleştirisinin yasaklanması yönünde ifadelere de yer verilmedi. Yahudi soykırımının ise asla unutulmaması gerektiği vurgulandı. Güney Afrika'da yapılan ilk ırkçılıkla mücadele konferansında kabul edilen metinde, İsrail'in Filistin politikası eleştirilince, Amerikalı ve İsrailli heyetler toplantıyı terk etmişti.

Yeni kabul edilen bildiride ise "neonazi, neofaşist ve şiddete yönelen diğer milliyetçi ideolojiler" büyük tehlikeler olarak sıralanıyor, ayrıca özellikle Romanlara yönelik ayrımcılığa vurgu yapılıyor. Temel haklar ve eşitliğin korunması çağrısında bulunan bildiri, ırkçılığa karşı alınacak önlemlerin hükümetlerin sorumluluğunda olduğuna da dikkat çekiyor.

Yasal bağlayıcılığı yok

İnsan hakları örgütleri alınan sonuçtan memnun. Yasal bağlayıcılığı olmasa da bildirgenin daha fazla hoşgörü ve yabancı düşmanlığı ile daha güçlü mücadele için önemli bir mesaj olduğunu belirten İnsan Hakları İzleme Örgütü temsilcisi Juli de Rivero görüşlerini şöyle dile getirdi: "Ahmedinejad'ın buraya gelmesinden sonra alınan bu sonuç gayet iyi. Hükümetlerin uzun zamandır güçlükle sürdürdüğü ve zorlu geçen süreci sabote etmeye çalıştı. Ancak şu anda görüş ayrılıklarına rağmen, ırkçılıkla mücadeleyi destekleyen güçlü bir metnimiz var."

İsrail'in çağrısıyla, aralarında ABD ve Almanya'nın da bulunduğu ülkeler, insan haklarına siyaset karıştırıldığı ve İsrail'in suçlu sandalyesine oturtulmak istendiği gerekçesiyle konferansı boykot kararı almıştı. Avrupalı ülkeler, bazı İslam ülkelerinin, düşünce özgürlüğünü sınırlandırma girişimlerine de tepki göstermişti.

Derleyen: Hülya Köylü

Editör: Murat Çelikkafa