030810 Israel Untersuchung Gaza

İsrail, tarihinde ilk defa ordu harekâtlarını mercek altına almak üzere kurulan bir BM soruşturma komisyonuna katılmaya hazır olduğunu duyurdu. Başbakanlıktan yapılan açıklamada, Kabine’nin Gazze yardım filosuna düzenlenen askerî harekâtı araştırmak üzere oluşturulan uluslararası komisyona katılma kararı aldığı belirtildi.

Ve bu amaçla, komisyona bir temsilci gönderileceği açıklandı. İsrail donanmasına ait birlikler, mayıs ayının sonunda Gazze yardım filosuna ait altı gemiye saldırı düzenlemiş ve dokuz Türk’ü öldürmüştü. Uluslararası sularda düzenlenen bu saldırı, bütün dünyada tepkiyle karşılanmıştı.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, karara ilişkin açıklamasında, İsrail’in saklayacak hiçbir şeyi olmadığını belirtti. Netanyahu ayrıca, ülkesinin komisyona katılarak, olay hakkındaki gerçekleri tüm dünyaya göstermek istediğini ifade etti. İsrail Başbakanı, haziran ayında yaptığı açıklamada, İsrail’in altı gemiye düzenlenen saldırının soruşturulmasıyla neden ilgilendiğine bazı sorular aracılığıyla dikkat çekmişti: "Bu geminin güvertesindeki radikal grupların arkasında kim var? Katılımcıları kim finanse etti? Baltalar, sopalar, bıçak ve diğer silahlar gemiye nasıl sokuldu? Güvertedeki bu kişilerin ceplerine yüksek miktarlardaki parayı kim koydu? Ve bu paralar tam olarak kime verilecekti?“

Turkel Komisyonu çalışmalarını yürütüyor

Netanyahu hükümeti, kısa bir süre öncesine kadar BM’nin oluşturacağı bir komisyona katılmayı reddediyordu. Hükümet, soruşturmayı yürütmek üzere kendi komisyonunu kurmuştu. Biri sivil, diğer askerî olmak üzere iki komisyon. Sivil komisyona eski Yüksek Mahkeme yargıçlarından Yaakov Turkel başkanlık ediyor. Ancak bu komisyon, üye çoğunluğunun İsrailli olması nedeniyle eleştirilmekteydi.

Yoğun bir çalışma programı yürüttüklerini açıklayan Komisyon Başkanı Turkel, "Komisyon, çalışmanın ilerlemesi açısından, Başbakan, Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı ve diğer seçilmiş tanıkları dinlemek üzere davet etmeye karar verdi. Komisyonun çalışmalarını belirli bir zamanla sınırlandırmak hükümetin yetkisinde değil. Komisyonun isteği çalışmalarını en kısa süre zarfında sonlandırmak için çaba göstermektir" şeklinde konuştu.

Turkel’in İsrail Komisyonu için planladığı yoğun çalışma programına rağmen, kabine, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’a olumlu bir yanıt vermeyi tercih etti.

İlk rapor Eylül ayı ortasında

Ban Ki Moon, öncelikle Türkiye ve İsrail’deki ulusal komisyonların sonuçlarını beklemek istiyor. BM Komisyonu’nun çalışmaları bundan sonra başlayacak. Komisyon başkanlığını eski Yeni Zelanda Başbakanı Geoffrey Palmer üstlenecek. Dört kişilik komisyonda birer Türk ve İsrailli yetkili de bulunacak. Komisyonun dördüncü üyesi ise 7 Ağustos'ta görev süresi sona erecek olan Kolombiya Devlet Başkanı Alvaro Uribe. BM’den yapılan açıklamada, kurulun ilk raporunu Eylül ayı ortasında sunacağı kaydedildi.

Türkiye, 9 Türk vatandaşının öldüğü 31 Mayıs’taki Gazze yardım filosu baskınından dolayı İsrail'le ilişkileri gözden geçirme kararı almış, ilişkilerin normalleştirilmesi için de “uluslararası soruşturma”, “tazminat” ve “İsrail’in özür dilemesi” koşullarını öne sürmüştü.

İsrail ile Türkiye arasında gerilimin aşılması için uzun süredir çaba gösteren ABD, uluslararası soruşturma komisyonunun oluşturulmasını memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı.

© Deutsche Welle Türkçe

Sebastian Engelbrecht / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay