İsrail ve Filistinliler arasında barış umudu

Filistin lideri Mahmud Abbas ve Hamaslı Başbakan İsmail Haniye’nin ulusal birlik hükümeti kurulması konusunda anlaşması, bölgede barış görüşmelerinin yeniden başlayıp başlamayacağı tartışmalarını alevlendirdi. Ancak bu konuda gelen açıklamalar, karşılıklı restleşmelerin devam ettiğini gösteriyor. Yeni birlik hükümetinin İsrail’in var olma hakkını tanımasını isteyen İsrail, Gazze Şeridi’nde kaçırılan askerinin serbest bırakılmasını da barış görüşmeleri için şart koşuyor.

İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mark Regev, El Fetih ve Hamas arasında kurulacak koalisyon hükümetinin imzalayacağı hükümet sözleşmesinde, İsrail’in tanınması ve şiddetin sona erdirilmesinin yer alması gerektiğini dile getirdi. Regev, Gazze Şeridi’nde kaçırılan İsrailli asker Gilad Şalit’in serbest bırakılmasının da barış temaslarının bir koşulu olduğunu duyurdu. Regev, Filisitin’de kurulacak yeni hükümetin, Filistin-İsrail ilişkisine yeni ivme kazandırabileceği, Ortadoğu barış sürecinin yeniden canlandırılması katkıda bulunabileceğini de sözlerine ekledi.

Hamas: Görüşmeler için sorun yok

İsrail’in bu açıklamalarına Hamas yönetiminden de yanıt geldi. Hamas sözcüsü Gazi Hamad, yeni birlik hükümetinin İsrail ile barış görüşmeleri yapması konusunda sorun bulunmadığını söyledi. Filistinliler’in, İsrail'in 1967 Orta Doğu savaşında işgal ettiği topraklarda bağımsız bir devlet kurmaya hazır olduğunu belirten Hamad, ancak Hamas’ın İsrail’i tanımaya niyetli olmadığını da dile getirdi.

İsrail'in bir barış anlaşması için gerekli tavizleri vermeye hazır olduğu konusunda şüpheli olduğunu ifade eden Hamad, diplomatik sürece ve görüşmelere karşı olmadıklarını, ancak Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın bu konuda başarılı olacağına inanmadıklarını da kaydetti. Hamad'ın buna ilişkin sözleri analister tarafından, Hamas'ın “İsrail'in yok edilmesi” konusunda politika değişikliğine gittiği yorumuna yol açtı.

Hamas sözcüsü, birlik hükümetinin kurulmasının iki hafta sürebileceğini de belirtti. Hamad, kabinenin oluşturulmasının zaman alacağını, ancak bir-iki hafta içinde tüm bakanlıklar konusunda anlaşmaya varılacağını umduğunu kaydetti.

Batı ülkelerinde barış umudu

Filistin'de yeni kurulacak hükümetle ilgili olarak Batı’dan temkinli tepkiler geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tom Casey, düzenlediği basın toplantısında konuyla ilgili olarak, ''Bütün Filistin hükümetlerinden beklediğimiz şey, Ocak ayında Rusya, ABD, AB ve BM'den oluşan Ortadoğu Dörtlüsü'nün sunduğu talep ve koşullara uymasıdır. Filistin yönetiminin müstakbel hükümetini de bu koşullar temelinde değerlendireceğimiz açıktır'' dedi.

Casey, ABD'nin terör örgütü olarak nitelendirdiği Hamas hakkındaki görüşlerini de yineleyerek, ''Hamas hakkındaki Amerikan siyasetinde değişiklik yoktur. Tamamen değişmediği sürece Hamas'ın bu koşulları yerine getirmesi pek mümkün değildir'' ifadesini kullandı.

Ortadoğu turunda bulunan İngiltere Başbakanı Tony Blair de El Fetih ve Hamas’ın anlaşmaya varmasını memnuniyetle karşıladı. Ancak Blair’in sözcüsü de “gelişmeleri beklemek” gerektiğini söyledi. AB Dönem Başkanı Finlandiya da gelişmelerin olumlu olduğunu belirterek, İsrail ile Filistinliler arasında barış görüşmelerinin canlandırılmasını umduklarını kaydetti. Finlandiya’nın açıklamasında, ancak iki devletli çözümün kalıcı barışı sağlayabileceği vurgulandı.

Yardımlar durdurulmuştu

AB, ABD ve İsrail, demokratik seçimle iktidara gelmiş olmasına rağmen, radikal dinci Hamas’ı terör örgütü olarak tanımlıyor. Hamas hükümetinden, İsrail'in var olma hakkını tanımasını, İsrail ile Filistin arasında geçmişte imzalanan anlaşmaları kabul etmesini ve şiddetten vazgeçmesini isteyen Batı, Filistin’e yapılan maddi yardımları durdurdu. Hamas, Mart ayından bu yana 165 bin hükümet çalışanına maaş ödeyemiyor.

25 Haziran’da bir İsrail askerinin Filistinli militanlarca kaçırılması üzerine, İsrail Filstin topraklarına yönelik Yaz Yağmuru operasyonunu başlattı. Ancak 230 Filistinli'nin öldüğü bu operasyona rağmen, Hamas ve El Fetih arasında çekişme devam etti. Yaklaşık bir hafta önce ise maaşlarını alamayan ve aylardır çok zor koşullar içinde yaşayan Filistinliler, Hamas hükümetini protesto etmek için sokaklara döküldü.