"Sıcak yaz" hazırlığı

İsrailli göstericiler geçen hafta sonunda yine sosyal adaletsizliği protesto etmek üzere Tel Aviv sokaklarındaydı. Birkaç yüz gösterici, özellikle benzin ve elektrik fiyatlarının yükselmesini protesto etti. Ancak atılan sloganların geçen yazdan bu yana değiştiği fark ediliyor. Geçen yıl “Halk sosyal adalet istiyor” diye slogan atılırken, cumartesi akşamı spontane bir biçimde düzenlenen gösteride, “Halk sosyal isyanda” sloganı atıldı.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu benzin fiyatlarını birkaç sent indirmiş olsa da, bu önlem göstericileri tatmin etmiyor. İsrail televizyonunda boy gösteren aktivist Oren Pasternak, fiyat indiriminin propagandadan başka bir şey olmadığını söyleyerek şöyle devam ediyor: “Bu hükümet her şeyin suçunu orta sınıfa, yani bizlere, vergi mükelleflerine, öğrencilere, orduda yedek askerlik görevi yapanlara yüklüyor.”

Sıkıntıyı orta sınıf çekiyor

Gerçekten de İsrail’de son düzenlemelerin yükünü çeken, orta sınıf yani memurlar, öğretmenler, vasıflı işçiler, tüccarlar, doktorlar ve yüksekokul öğrencileri. Ödedikleri vergilerle artan devlet giderlerini karşılıyorlar. İktisatçı Shir Hever, bu meslek gruplarının gelirlerinin ise ortalama 8 bin 600 şekel, yani yaklaşık bin 650 euroyu geçmediğine işaret ediyor: “İsrail halkının dörtte üçü ortalama gelirin altında kazanca sahip, sadece üçte birlik bir kitlenin daha fazla kazancı var. Bu, halkın büyük bir çoğunluğu için ortalama gelirin hiçbir şey ifade etmediği anlamına geliyor. Halkın gerçek geliri çok daha düşük ve ekonomik durum da, gazetelerin yazdığından çok daha kötü durumda.”

"Ultra Ortodokslara" devlet yardımı

İsrailli aktivistler önümüzdeki yaz aylarında yeniden kitlesel gösteriler düzenleme niyetinde. "Ultra Ortodoks" diye anılan aşırı tutucu İsrail vatandaşlarının imtiyazlı durumu ise birçoklarının öfkesine yol açıyor. Aşırı muhafazakârlar, İsrail’de büyük çıkar gruplarını oluşturuyor ve bunlar etkili siyasi partiler tarafından temsil ediliyor. Bunlar askerlik hizmetinden büyük ölçüde muaflar, kendi okul sistemleri ve çok çocuklu aileleri için devletten özel yardım alıyorlar.

Yerleşimcilere daha fazla yardım

Şu sıralar Almanya’da yaşamakta olan sol görüşlü iktisat uzmanı Hevel, Ultra Ortodokslara yapılan yardımların yılda yaklaşık 200 milyon euro civarında olduğunu belirtiyor. Ancak Hevel’e göre bu yardımlar, onun “sömürgeci” adını taktığı yerleşimci Yahudilere yapılan yardımın çok çok altında kalıyor:“Sömürgecilerin İsrail bütçesine maliyeti, Ultra Ortodokslarınkinden çok daha fazla. Bunlar yılda 3 milyar dolar kadar özel yardım alıyorlar. Ultra Ortodoksların sayısı sömürgecilerden daha fazla olmasına rağmen, bu, Ultra Ortodokslara verilenden 10 kat fazla bir rakam.”

Yerleşim politikaları da nasibini alabilir

İsrail’de sosyal protesto hareketi, solcu damgası yenileceği endişesiyle yerleşim politikalarını gündeme getirmekten şimdiye kadar hep kaçınmıştı. Ancak benzin fiyatları artar, yerleşimcilere sübvansiyonlar devam eder ve işgal sürerse, bu durumun da değişebileceğine işaret ediliyor. Aktivist Pasternak bunu şu sözlerle izah ediyor: “Bir devletin ulusal güvenliği sadece tanklar, uçaklar ve silahlardan oluşmaz; insanın başını sokacak bir evi olması, refah ve sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı olması da ulusal güvenliği oluşturan unsurlardır.”

© Deutsche Welle Türkçe

Bettina Marx / Çelik AKpınar

Editör: Ercan Coşkun