Kanada'da genetik kolza davası

Biyoteknoloji firması Monsanto ile Kanadalı çiftçi Percy Schmeiser arasında yıllardır süren dava, Kanada Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlandı. Mahkeme, Monsanto‘yu haklı görmesine rağmen, çiftçi Schmeiser ise dünya kamuoyunda genetik gıdaya yönelik ilgiyi bir kez daha çekmeyi başardı. Dava, Kanadalı çiftçi Schmeiser’in tarlasında genetik değişime uğramış kolzaların bulunmasıyla başlamıştı.

Monsanto firması yetkilileri, 1997 yılında Kanada‘da yaptığı incelemelerde çiftçi Percy Schmeiser´in 560 hektarlık tarlasında, genetik değişime uğramış ”Roundup” denilen kolza buldular. Monsanto, Schmeiser´in ürettiği kolza için patent hakkını satın almadığını, böylece patent yasasının çiğnenmiş olduğu gerekçesiyle Schmeiser´in hektar başına 15 dolar ödemesini talep etti. Ancak buna çiftçi Schmeiser’in itiraz etmesiyle dava açan Monsanto iki alt mahkemede de haklı görüldü.

Schmeiser: Komşu tarlalardan uçtu

Ancak Schmeiser, yüksek mahkeme önünde de hiçbir zaman böyle bir tohumu satın almadığını ve ekmediğini söyleyerek kendini savundu. 73 yaşındaki Schmeister, komşu tarlalardan uçan kolzaların çiçek tohumlarının, ektiği doğal kolzalara bulaştığını ve bu yüzden de bunun sorumlusunun kendisi olmadığını belirtti mahkeme önünde.

Schmeiser‘in tarlaların çevresinde gerçekten de birçok çiftçi tarafından Monsanto‘nun kolzaları yetiştiriliyor. Kanada´da genetik değişime uğratılmış kolza yetiştiren 30 bin çiftçi bulunuyor. Schmeiser, uzun yıllar sonucu elde ettiği temiz ürününün, Monsanto´nun genetik değişime uğramış ürünleriyle çalışan çiftçilerin tarlaları nedeniyle kirletildiğinden şikayetçi.

Bu nedenle olsa gerek, mahkeme 4‘e karşı 5 oyla Monsanto´yu haklı bulmasına rağmen, Schmeiser 200 bin dolarlık tazminat ve mahkeme ücretlerini ödemeyecek. Mahkeme yine de Monsanto´nun patent haklarını elinde bulundurduğunu, bu hakların şirkette kalacağını ve hiçkimsenin Monsanto´ya para ödemeden ”Roundup” adındaki kolzayı ekemeyeceğine karar verdi.

Çevrecilerden karara tepki

Kanada Tüketici Birliği ise doğacak tehlikelere dikkat çekerek, herkesin bu karardan etkileneceğini vurguladı. Çevre örgütü Kanada Sierra Kulübü‘nden Andrea Peart’a göre ise alınan karar tam bir facia niteliğinde, çünkü böylece çiftçilerin kendi tahıl tohumlarını koruma hakkıda elinden alınıyor.

Kanada‘daki çevreciler ise Monsanto‘yu suçluyor ve Monsanto´nun "kontrol edilemeyen bir bitki oluşturduğunu ve sorumluluktan kaçtıığını” dile getiriyor. Çevreciler, mahkemenin böylece çiftçileri Monsanto´ya teslim ettiğini ifade ediyorlar.