1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Kazakistan seçimlerinin galibi Nazarbayev

Ajanslar5 Aralık 2005

Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev dünkü seçimlerde geçici sonuçlara göre oyların yüzde 91’ini aldı. Nazarbayev, seçim zaferinden sonra siyasi ve ekonomik reformlar yapılacağını ilan etti. Kazak muhalefeti seçim sonuçlarını protesto etti. Gözlemcilere göre Nazarbayev devleti ve baskı altındaki medyayı kendi seçim mücadelesi için kullandı.

https://p.dw.com/p/AaLO
Nazarbayev eşiyle oy kullanırken
Nazarbayev eşiyle oy kullanırkenFotoğraf: dpa

Nursultan Nazarbayev petrol zengini Kazakistan’ı 7 yıl daha yönetecek. Uluslararası gözlemcilere göre de zaten demokratik bir sonuç beklenemezdi. 65 yaşındaki Nazarbayev dünyanın yüzölçümü bakımından dokuzuncu büyük ülkesini 1990 yılından bu yana yönetiyor. Resmi olmayan sonuçlara göre oyların yüzde 91’ini alan Nazarbayev, seçimden sonra yaptığı konuşmada ekonomik ve siyasi alanda reform yapacağını açıkladı.

Kazakistan'da sakin dönem

Sovyet bloğunun yıkılmasından bu yana Nazarbayev’in yönetimi altındaki Kazakistan, diğer Orta Asya Cumhuriyetleri'ne göre nispeten daha sakin bir dönem geçirdi. Tacıkistan gibi İslamcı direnişçilere karşı iç savaş yaşamadı. Kırgızistan’daki gibi devlet otoritesinin yıkımına tanık olmadı. Kazakistan’da eski metalurji mühendisi Nazarbayev’in sert yönetimi altında Sovyet etkisi her zaman hissediliyor. Şimdiye kadar Kazakistan’daki hiçbir seçim özgür yapılmadı. Muhalefet adayları hapse atıldı veya sürgüne gönderildi Uluslararası Saydamlık Örgütü'nün yolsuzluk endeksinde Rusya 126., Kazakistan ise 107. sırada yer alıyor.

Petrol zengini

Diğer taraftan petrol zengini ülke Nazarbayev’in yönetimi altında Hazar Denizi petrollerine milyarlarca dolar yatırım yapan yabancı şirketler sayesinde Orta Asya’daki en başarılı ve istikrarlı ülkelerden biri haline geldi. On yıl içinde en büyük petrol üreticilerinden biri olması beklenen ülkede, batılı gözlemcilere göre şimdiye kadar özgür ve adil bir seçim yapılmadı.

Nazarbayev’e karşı yarışan adaylardan biri olan eski başsavcı Jarmahan Tuyakbay seçimden önce yaptığı açıklamada seçim listelerinin duplike edildiğine ve böylece kişilerin birden fazla oy kullanacağına inandığını söylemişti:

“Eğer Nazarbayev gerçekten kazanırsa tabii ki seviniriz. Eğer seçimlerde yolsuzluk yapıldığı ortaya çıkarılırsa, buna sevineceğineceğimizi hiç zannetmiyorum.”

Seçim sonuçları protesto edildi

Seçimlerde oyların yüzde 6,64’ünü alan Tuyakbay seçimden sonra yaptığı açıklamada seçim sonuçlarını protesto edip, geçersiz sayılması için tüm yasal önlemlere başvuracaklarını kaydetti. Tuyakbay’ın sözcüsü seçim sonuçlarını "absürd" diye nitelendirdi ve sonuçların ne Kazak seçim yasasına ne de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının koyduğu normlara uygun olduğunu belirtti.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan gelen açıklamada, 460 gözlemcinin bazı gelişmeler tespit ettiğini, ancak anlamlı bir rekabetin şartlarının sağlanamadığı belirtildi.

Nazarbayev'den basın toplantısı

Öte yandan Nursultan Nazarbayev ise bugün yaptığı basın toplantısında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nı sadece insan haklarına konsantre olmak, terörizm ve uyuşturucu ticareti alanlarıyla ilgilenmemekle suçladı. Nazarbayev teşkilatın başkanlığını üstlendiklerinde bu konulara ağırlık vereceklerini söyledi. Kazakistan 2009 yılında teşkilatın başkanlığını üstlenmek istiyor.

Ülkedeki seçim yasasına göre kesin resmi sonucun seçimin yapıldığı günden itibaren 10 gün içinde, yani 14 aralık tarihine kadar açıklanması gerekiyor.