Korkulan olmadı

Kıbrıs’ta tesisatçılık yapan Dimitri Vargosiolis, karar vermekte zorlanıyor. Bankadaki hesabında 8 bin eurosu bulunan Vargosiolis, bunun hepsini çekip evde saklamak ile bankada bırakmak arasında karar veremiyor. Zira ikisinin de büyük riskleri var. Eğer eve hırsız girerse bütün birikimini kaybedecek. Ancak Vargosiolis, bankada bıraksa da bu parayı kaybedeceği endişesini taşıyor.

Yatırımcılar, krizin pençesindeki ülkede, bankalara olan güvenini kaybetmiş durumda. O nedenle bankalar neredeyse iki hafta kapalı tutuldu. Fakat Lefkoşa’daki büyük güvenlik önlemleri eşliğinde perşembe günü yeniden açılan bankaların önünde, uzun kuyruklar oluşmasına rağmen, korkulduğu gibi bir izdiham yaşanmadı.

Avrupa Merkez Bankası’dan yapılan açıklamaya göre çarşamba günü Avrupa Merkez Bankası’nın Almanya’daki rezervlerinden, Kıbrıs Merkez Bankası’na 5 milyar euro gönderildi. Ancak Kıbrıs bankalarındaki hesapların boşalmasını önlemek için, çekilen para miktarına sıkı kısıtlamalar getirildi. Kıbrıslıların günlük kişi başına 300 euro çekmesine izin veriliyor. Kıbrıslıların bu koşullara tepkisi büyük. Kapatılması kararlaştırılan Kıbrıs’ın ikinci büyük bankası Laiki Bank'ın önünde sıraya girmiş 64 yaşındaki bir emekli “Nasıl paramıza dokunmamıza müsaade etmezler? O bizim paramız” diye çıkışıyor.

'Güven tesis edilmeli'

Alman Ekonomi Enstitüsü’nden Thomas Schuster, güven eksikliğinin yıkıcı olabileceği konusunda uyararak "Bankalara hücum etmenin gerçekçi bir nedeni yok, bu tamamen bir güven sorunu. Yani sakınan göze çöp batar misali, bir, kendini gerçekleştiren kehanet, bir de kendini yıkan kehanet vardır. Eğer herkes parasının güvende olmadığını düşünürse, kehanet kendini doğrulatır banklar uçuruma yuvarlanır. Ama herkes parasının güvende olduğunu düşünürse, bu gerçekleşmez. Yani ilk yapılacak iş, güveni yeniden tesis etmektir" diyor.

Yedi gün boyunca yapılacak kontrollerin Kıbrıs’tan başka ülkelere yüklü miktarda para çıkarılmasını engellenmesi umuluyor. Kıbrıs polisi, yurtdışına çıkanların havaalanlarında sıkı kontrolleri hesaba katması konusunda uyarıyor. Yurtdışına çıkanlar yanlarında en fazla bin euro götürebilecek. Böylece Kıbrıs, para dolaşımına kısıtlama getiren ilk Euro Bölgesi ülkesi oldu. Alman Bankalar Birliği Başkanı Michael Kemmer, bunu şöyle açıklıyor: "Kıbrıs gibi özel bir durumda muhtemelen daha farklı bir çıkış yol söz konusu değil. Gerçi bunlar AB’nin temel ilkeleri ile çelişiyor. Yani sermaye dolaşımı özgürlüğü ve herkesin kendi parası hakkında söz sahibi olma özgürlüğü ile. Ama şunu da dikkate almalıyız: Kıbrıs küçük bir ülke ve ancak Bremen kentinin sahip olduğu ekonomik güce sahip. Bu sorunu abartmamak gerekir. Tüm boyutları kestirilebilir bir durum. Ama orada yaşananlara da duyarlı olunmalı tabii, zira bunların güzel şeyler olduğu söylenemez."

Banka yönetimi istifa etti

Küçük ada ülkesindeki malî yıkım, banka personeli ile başladı. Laiki Bank’ın yönetici kademesinin tamamı istifa etti. Bank of Cyprus’un başkanı koltuğunu terk etmek zorunda kaldı. Kıbrıs hükümeti, bankacılık sisteminin ülkeyi nasıl iflasa sürüklediğinin araştırılmasını istiyor

IMF ve Euro Bölgesi'yle uzlaşılan kurtarma planı uyarınca, Kıbrıs bankalarında 100 bin euronun üzerinde mevduatı bulunanlardan, yüzde 40'a varan vergi kesintisine gidilecek.
Kıbrıs Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre, diğer AB ülkesindeki yatırımcılar daha şubat ayında mevduatlarının yüzde 18’ini çekti. Özellikle Rus ve İngilizler yatırımcıların, Kıbrıs bankalarında yüksek mevduatları bulunuyor. Kıbrıs düşük vergi, yüksek faiz ve gevşek kontrollerle uzun süre yatırımcıları mıknatıs gibi ülkeye çekmişti.

© Deutsche Welle Türkçe
Derleyen: Başak Demir
Editör: Hülya Schenk