Kuzey Kore’ye doğrudan diyalog önerisi

BM Güvenlik Konseyi’nin hafta sonu aldığı kararın ardından uluslararası toplumun, Kuzey Kore’yi nükleer programından vazgeçirme çabası sürüyor. Bu konuda en çok çaba gösteren ülke ise komşusu Güney Kore. Güney Kore Dışişleri Bakanı ve BM’nin gelecekteki genel sekreteri Ban Ki Moon, bu görevi devraldıktan hemen sonra Kuzey Kore lideri Kim Jong Il ile masaya oturabileceğini söyledi. Siyasi gözlemcilere göre Ban, yeni görevini, sorunu BM platformuna çökmek için kullanma niyetinde. Başka bir görüşe göre ise Ban, yaptırım kararı sonrasında Kuzey Kore’nin sert tepki vermesini önlemek istiyor.

Güney Kore, Kuzey Kore için geliştirdiği iki yardım projesinden, ülkenin kuzeyindeki turizm serbest bölgesi ve Kaesong yakınlarındaki serbest ticaret bölgesinden vazgeçmeye de niyetli değil. Zira Seul, Pyöngyang’a söz konusu turizm bölgesine Güney Koreli turistlerin gidebilmesi için şimdiye kadar 1 milyar dolar ödedi.

Diplomasi trafiği

Güney Kore, bir yandan komşusu ile diyalog yolu ararken, diğer yandan sorunu uluslararası boyutta çözümlemeye çalışıyor. Bu kapsamda Güney Kore Dışişleri Bakanı Ban Perşembe günü başkent Seul’de, ABD’li meslektaşı Condoleezza Rice ve Japonya Dışişleri Bakanı Taro Aso’yu ağırlayacak. Rice’ın önceki durağı ise bu Salı gideceği Japonya olacak.

Japonya, Kuzey Kore’ye nükleer denemesi sonrasında ambargo koyan ilk ülke olmuştu. Bu ambargo altı aylığına tüm ticari malları ve Japon limanlarına yanaşma yasağını kapsıyor. ABD Dışişleri Bakanı Rice, Japonya’nın ardından Çin’e geçecek ve Güvenlik Konseyi’nde yaptırımlara “evet” diyen Pekin yönetiminin karara sahip çıkmaya çağıracak. Çin’in ticari yaptırımlara verdiği onay, Washington tarafından övgüyle karşılanmıştı. ABD Dışişleri Bakanı’na göre Çin, Kuzey Kore’ye karşı şimdiye kadar alınan en sert önleme imzasını koydu.

Çin’den çekimser tavır

Ancak çok geçmeden Pekin çekimser bir tavır takındı ve BM Büyükelçisi Wang Guangya aracılığı ile Kuzey Kore gemilerinde yapılacak aramalara katılmayacağını duyurdu. Bu adımla, en önemli yaptırım olarak görülen, Kuzey Kore ithalat ve ihracatının, nükleer, biyolojik ve kimyasal silah kaçakçılığını önlemek için denetlenmesi işlemi, daha başlamadan etkisini büyük ölçüde yitirdi.

BM’nin yaptırım kararında sözü geçen lüks tüketim ürünlerine gelince... ABD’nin BM Büyükelçisi John Bolton, bu önlemin Batı yemekleri ve lüks tüketim mallarına meraklı olarak bilinen Kuzey Kore lideri Kim Jong Il’i “küçük çapta bir perhiz”e zorlayacağını söyledi. Ancak Kuzey Koreli yetkililerin, DVD, alkollü içeçekler gibi lüks tüketim mallarını almak için Çin’e gittikleri de gerçek. Bu nedenle, Çinli gümrük memurlarının yaptırımlara desteği olmadan ABD’nin bahsettiği perhizin uygulanması oldukça güç görünüyor.