Lübnan'da devlet başkanı sıkıntısı

Lübnan’da Devlet Başkanı Emile Lahoud’un görev süresi Kasım ayında doluyor. Lübnan Parlamentosu’nun Lahoud’un yerine yeni devlet başkanı olarak kimi seçeceği henüz açıklık kazanmazken, Lahoud ikinci bir dönem için aday olmak istediğini açıkladı.

Ancak bunun için Anayasa’nın değiştirilmesi gerekiyor, çünkü Lübnan Anayasası bir kişinin yalnızca altı yıl süren bir dönem devlet başkanlığına izin veriyor. Lahoud’un büyük komşu Suriye’nin favori adayı olduğu endişesi, Lübnan’da siyasal havayı gerginleştiriken, Amerika Birleşik Devletleri’nin de devlet başkanlığı seçimlerinde etkisi olabileceği tahmin ediliyor:

Lübnan’daki dengeler

Lübnan’da devlet başkanı parlamento içi yapılan seçimlerle belirleniyor. Ancak ülkenin 1943’te bağımsızlığına kavuşmasından bu yana birçok ülke, Lübnan’daki siyasal gelişmeleri etkiledi. İsrail, ABD, Filistin Kurtuluş Örgütü ve özellikle bugüne dek Lübnan’da hala asker konuşlandırmış olan ve ülkeyi bir mandası olarak gören Suriye.

Dolayısıyla Beyrut’taki parlamentoda bulunan milletvekilleri önemli kararlardan önce yurtdışında yapılan açıklamaları dikkatle izliyor. Emile Lahoud’un görev süresinin uzatılabilmesi için yapılacak olası bir Anayasa değişikliği de böyle önemli bir karar. Daha önce de 1949 ve 1995’te dönem devlet başkanları için görev süreleri yapılan Anayasa değişiklikleriye uzatılmıştı.

ABD ve Suriye’nin etkisi

Lübnan iç politikasını etkileyen en önemli aktörler, ABD ve Suriye. Lübnan’da hem parti liderleri hem de dini liderler, Lahoud’un görev süresinin uzatılmasına karşı çıkarken, Suriye’nin buna izin vermeyeceğinin de farkındalar. Şam yönetimiyse bu konuda henüz resmi bir açıklama yapmazken, Lahoud’un ikinci kez devlet başkanı görevine gelmesi durumunda memnun kalacağı işaretlerini verdi.

1995’te de aynı şekilde dönemin Devlet Başkanı Hrawi’nin görev süresinin uzatılmasında Suriye’nin önemli rol oynadığı biliniyor. Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad, 1995’te tüm Lübnan halkının, devlet başkanının görev süresinin uzatılması taraftarı olduğunu öne sürdüğü bir demeç vermişti. Bu işaretleri algılayan milletvekilleri de Şam yönetiminin üstü kapalı önerisine uymuş, devlet başkanının görev süresini üç yıl uzatmıştı.

Suriye’nin şimdiki Devlet Başkanı Beşar Esad ise aynı yöntemi izliyor. O da en doğru kararı, yüzde 80’i Suriye yanlısı olan milletvekillerinin alacağını biliyor. Ancak ABD’nin tavrı tam aksi yönde. Lübnan’daki Amerikan Büyükelçisi, kendi görev süresi sona ererken yaptığı konuşmada, Lübnan Anayasası’nın görev süresinin uzatılmasına olanak vermediğini hatırlatırken, buna saygı duyulması gerektiğini vurgulamıştı.

ABD ile ilişkiler

ABD ile Suriye arasında ne kadar fark olursa olsun, Suriye hükümetinin Irak konusunda ABD ile bir pazarlığa girebileceği tahmin ediliyor. Buna göre, Suriye Amerika’nın Irak politikasına destek verirse, Amerika da Lübnan Devlet Başkanı konusundaki kararı Suriye’ye bırakabilecek.

Suriye’nin Ortadoğu’da Tahran yönetimi dışında müttefiki bulunmuyor. Bu nedenle böyle bir pazarlık için bir tabanın bulunuyor olabilir. Ancak Amerika’nın, Suriye’nin desteğine ne denli gerek duyup duymadığı, bu pazarlıklarda önemli bir unsuru oluşturuyor. Suriye, Lübnan üzerindeki etkisini kaybederse, o zaman İsrail’e karşı, Golan Tepeleri’nin geri verilmesi taleplerinde güçsüz kalabilir.

Ancak Lübnan’da bağımsız bir adayın Devlet Başkanı olması durumunda, ABD’nin bu ülkedeki etkisi bir kez daha belli olacaktır. Hatta bu durum, Suriye’nin, Lübnan’daki nüfuzunun azalmasının bir işareti olacaktır. Lahoud’un bir kez daha seçilmesiyse, Lübnanlılar’a Suriye mandası olmaya devam edeceklerinin işareti olacaktır.