Libya denetçilere kapıları açtı

Kısa bir süre atom bombası ve diğer kitle imha silahları üretme planlarından vazgeçtiğini duyurmasının ardından Libya’ya giden Uluslararası Atom Enerji Ajansı Muhammed El Baradey, temaslarından memnun kaldı. Arap televizyon kanalı El Arabiya’ya özel bir demeç veren El Baradey, yapılan denetlemeler ve Trablus’daki temaslar hakkında şu açıklamaları yaptı:

"Uranyum zenginleştirilmesinin mümkün olabileceğin düşündüğümüz dört tesis gezdik. Kitle imha silahları üretiminin mevcut olup olmadığını, varsa hangi düzeyde olduğunu belirlemek için kontrollerimizi yaptık ve yapmaya da devam edeceğiz. Bilim adamları ile sohbetlerimizde de ellerinde bulunan, ancak henüz tam olarak monte edilmemiş santrifüj birimleri ile nasıl silah yapımında kullanılacak malzeme ürettiklerini ve hangi seviyede olduklarını sorduk. Libya’nın nükleer programının hangi aşamada olduğunu tahmin edebilmek için bu alanda daha epey bilgiye ihtiyacımız var ve müfettişlerimiz önümüzdeki günlerde çalışmalarına devam edecek."

BM’ye bağlı Uluslararası Atom Enerji Ajansı’ndan bir yetkilinin verdiği bilgiye göre, ziyaret edilen nükleer tesislerin varlığı bugüne kadar bilinmiyordu. El Baradey ise uzmanların edindiğe izlenime göre, uranyum zenginleştirme çalışmalarının ön aşamalardan öteye gittiğinin saptanamadığını kaydetti.

İran ve İsrail

Trablus’daki diğer temaslarda ise gelecekteki denetimlerin etkili olabilmesi için Libya’nın nükleer programının eksiksiz bir dökümü üzerinde görüşüldü. Yetkililer, Libya’daki denetimler sırasında, İran’ın da nasıl uranyum zenginleştirmeye yarayan teknik donanıma sahip olduğu konusunda ipucuna rastlamayı umuyor. Tahminler Libya ve İran’ın nükleer programları arasında bir bağlantı olduğu yönünde.

İki ülke de sözkonusu santrifüj birimlerini gizli yollardan satın aldıklarını itiraf etti. BM yetkilileri, bu noktada iki ülkeye de yardımcı olduğundan şüphe duydukları Pakistan’ın rolünü de aydınlığa kavuşturabilmeyi ümit ediyor. El Baradey, İsrail’in de kitle imha silahlarından vazgeçmesi yönünde Arap dünyasından gelen talebe şu yanıtı verdi:

"Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, BM’nin kendine verdiği yetkiler sınırı içinde çalışıyor. İsrail ve Libya’ya karşı aynı tutumu sergilememiz mümkün değil. İsrail hükümeti, kontrollere izin vermediği sürece yapabileceğimiz birşey yok. Haftalar önce İsrail gazetelerine yaptığım açıklamalarda, kitle imha silahları olmadan, uzun vadede İsrail’in daha güvencede olacağını söylemiştim. Kitle imha silahlarına sahip olunması Ortadoğu’da bir felakete yol açabilir."

Libya'da denetimler sürüyor

Uluslararası Atom Enerjisi Ajası’nın Başkanı El Baradey, Trablus’daki temaslarını tamamlayarak Viyana’ya geri döndü. Ancak geçen Cumartesi Libya’ya giden müfettişlerin tahminen Perşembe gününe kadar çalışmalarına devam etmesi bekleniyor.