Mau Mau isyanı yargıda

Vambugu Nyingi paçasını sıyırıyor ve doktora bacaklarını gösteriyor. Bacakları yara izleriyle kaplanmış. Ayak bileklerinde darp izleri görülüyor. Geçmişte aldığı yaralar bunlar:

"Bize devamlı vurdular. Beyazlar bizi yere çöküp, dizilerimizin üstünde taşlarda sürünmeye zorladılar. Ve bileklerimize zincir taktılar.“



87 yaşındaki Nyingi, İngiltere Hükümeti'ne dava açan Kenyalılardan biri. İngiliz sömürge yönetimine karşı 1952 yılında başlayan ayaklanmanın hayatta kalan direnişçileri, yaşadıkları zulmün telafi edilmesini istiyor. Mau Mau direnişçileri o yıllarda beyazların yerleştiği çiftliklere saldırıp, topraklarını geri almak istedi. İngiliz sömürge yönetimi buna sert bir karşılık verdi. İsyanın bastırılması sırasında 8 bin Mau Mau direnişçisinin öldürüldüğü tahmin ediliyor. Tarihçilere göre ise bu rakam çok daha fazla. On binlerce direnişçi de tutuklandı ve işkence gördü. Hapishanelerde yaşanan acı olaylar şimdi Londra mahkemelerine taşındı. Kenya'daki bir insan hakları organizasyonundan George Morara davacılara destek veriyor:

"Onlar bizim gözümüzde ülkesi için fedakârlık yapmış insanlar. Bu yıllarca kabul edilmedi. Mağdurlarla konuşup, yaşananları belgelemeye başladığımızda, bu insanlarda ihmal edildikleri duygusunun yoğun olduğunu hissettik. Çoğu başından geçenleri anlatırken gözyaşlarına boğuldu.“

"Erkek direnişçiler hadım edildi"

Hala yaşayan Mau Mau direnişçileri hadım edildiklerinden söz ediyor. Bazıları bilincini kaybedene kadar dövülmüş, direnişçi kadınlar tecavüze uğramış. İnsan hakları örgütleri yaklaşık on yıl önce olayları belgelemeye başlamış. Doktorlar eski Mau Mau direnişçilerini muayene etmişler. Şimdi 70 yaşın üzerinde olan bu insanlar hiç meslek edinememişler. Eski direnişçileri muayene eden Doktor Ongiti:

"Çalışacak durumda değillerdi. En verimli yıllarında mahpustular. Serbest kaldıklarında ise hiç bir şey öğrenemediler. Yaraları doğru dürüst tedavi edilmedi. Bunun olumsuz etkisini özellikle şimdi, yaşlılık yıllarında daha çok hissediyorlar.”



İngiliz Hükümeti, sömürge yönetiminin hatalarından şimdiki İngiltere hükümetinin sorumlu tutulamayacağını öne sürerek, suçlamaları reddetmişti. Ancak İngiliz Yüksek Mahkemesi geçen yıl dava başvurusunu kabul etti. Vambugu Nyingi ile üç eski direnişçi ömürleri yettiği sürece ifade verecek. Bir başka yaşlı davacı ise yaşamını yitirdi. Yaşayanlar, tüm eski Mau Mau direnişçilerinin hakkını arayacak, İngiliz Hükümeti'nin özür dilemesi için mücadele edecek. Vambugu Nyingi, "Biz kazanacağız. Hepimiz ölsek de dava devam edecek. Bizim çocuklarımız adalet için mücadele edecek" diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Antje Diekhans / Deniz Eğilmez

Editör: Başak Özay