'Özlerine' dönüyorlar

Nijerya'daki gecekondu bölgesi Makoko'da, okumak isteyen çocukların denizle arasının iyi olması lazım. Zira Lagos’taki lagünün ortasında Mart 2013’ten beri yüzen bir okul var. Bu okul “Afrimimari”ye bir örnek. Mimarlar, Batılı yapı konseptinden vazgeçip geleneksel teknikleri ve ahşap gibi malzemeleri kullanmış.

Makoko’daki yüzen okulun bir örneğini Münih’teki mimarlık müzesindeki sergide görmek mümkün. Makoko’da su içinde kazıklar üzerine inşa edilmiş evler, iklim değişikliği nedeniyle git gide suya gömülüyor. Nijeryalı mimar Kunlé Adeyemi’nin çözüm önerisi evlerin yüzer olması, tıpkı okul gibi.

Yerli mimarların imzası

“Afrimimari” projelerinde insanların topluluk içinde yaşaması önemli rol oynuyor. Okul ya da hastane olsun binalar birçok kişi tarafından kullanılacak. Örneğin Güney Afrika Port Elizabeth’in ilçesi Red Location’ın ortasında bir kültür merkezi kuruldu. 1998’den 2012’ye yerleşim kulübelerinin dibine bir müze, bir galeri ve bir kütüphane dikildi.

Bölgede çoğu zaman inşaat sırasında insanlar birlikte çalışıyor. Kenya Malaa’nın sakinleri buradaki meslek okulunu Alman öğrencilerle birlikte inşa ediyor. Okul Almanya’da tasarlandı. Ancak projelerde çoğunlukla yerli mimarların imzası var.

Burkina Fasolu Francis Keré, 2010’da ölen yönetmen Christoph Schlingensief ile tasarladığı bir Opera Köyü’nü memleketinde 2013’te tamamladı. Keré burada geleneksel yapı malzemesi kerpiçi kullandı. Kerpiç tuğladan ucuz, hem üretimi kolay hem de klimaya ihtiyaç bırakmıyor. Gündüz depoladığı ısıyla gece ısıtıyor.

'Rüzgar yakalayıcı' tekniği

Sudan Limanı'ndaki bir çocuk hastanesinde odaları serin tutmak için İran’dan getirilen “rüzgar yakalayıcı” adlı bir teknik kullanılıyor. Cephelerindeki deliklerden rüzgarı içeri alan bina, önce serin bodrum katına naklediyor sonrasında odalar havalandırılıyor. Delikler bina duvarlarının gölgede kalan taraflarında yer aldığı için binanın içine güneş de girmemiş oluyor.

“Afrimimari” tarzı evler genellikle bulunduğu çevreyle uyumlu. Johannesburglu mimar Peter Rich, Güney Afrika’daki Mapungubwe Milli Parkı’ndaki bu sergi merkezi için birçok kubbeli ev tasarladı. Çevreden toplanan taşlarla yapılan tepe şeklindeki çatılar etrafla mükemmel bir uyum sağlıyor.

Nijerya, Kenya ya da Burkina Faso gibi ülkelerden 28 proje Münih’te görülebiliyor. Bu projeler, Afrika'da gökdelenler inşa etmeyi öngören hızlı şehirleşme projelerine bir alternatif olmaya çalışıyor. Projeler geleneksel tekniklerle, bölge halkının ihtiyacına yönelik tasarlanıyor. Böylece Afrika mimarisinin kendi kültürel bakış açısını yansıtıyorlar.

© Deutsche Welle Türkçe

Susanne Dickel / Ufuk Çakır

Editör: Ercan Coşkun