Nasyonal sosyalizm kurbanları

Her yıl yaklaşık bir milyon ziyaretçi, nasyonal sosyalizmin kurbanlarını anmak için Auschwitz’e geliyor. Müzeye dönüştürülen ölüm kampını ziyaret edenler, Nazi dehşetinin sembolü haline gelen mekanları dolaşarak, hem burada yaşamanın ve ölmenin izlerini görüyor, hem de tarihten ders almaya çalışıyor. Polonya'daki kampta bir milyondan fazla insan sistematik bir şekilde öldürülmüştü.

Kısa bir süre önce müze yöneticileri, binaların tamamen çökmek üzere olduğu yönünde alarm çanlarını çalarak, restorasyon için yüklü miktarda mali kaynağa ihtiyaç olduğunu bildirdiler. Almanya, hızla harekete geçerek, mali destek vereceğini açıkladı. Böylesi de iyi oldu. Zira İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminin üzerinden 60 yıldan fazla zaman geçmiş olmasına rağmen, tarihi sorumluluk üstlenmek ve bellekleri canlı tutmak, devlet ve toplum için hala bir vazife.

Yaşananların giderek daha fazla geçmişte kalması ve o dönemleri yaşayanların sayısının giderek azalması nedeniyle, bu vazifeyi yerine getirmek giderek daha da güçleşiyor. Tarih kitapları, müzeler, televizyonda gösterilen belgesel filmler veya sinema filmleri, o günleri görenler ile karşılıklı sohbetin yerini almak zorunda. Sadece zaman açısından değil, duygusal olarak da konuya yakınlık sürekli azalıyor.

Tarihten ders almak

Ancak geçmişten, tarihten ders almak, bugüne farklı bakmak, ayrımcılığa, ırkçılığa, yabancı düşmanlığına ve tabii ki Yahudi düşmanlığına karşı çıkmak anlamına geliyor. İsrail ile Filistinliler arasındaki çatışmalar ışığında, Yahudi kökenli insanların, nefret dolu mektup ve elektronik postaya hedef olması, gerçekten sıkıntı verici bir durum. Hele Almanya'da. Anketlerde de görüldüğü kadarıyla, Yahudi düşmanı basmakalıp düşüncelerle varolmaya devam ediyor. Neonazilerin bağıra çağıra gösteri yürüyüşleri yapmaları, propaganda ve tarihin çarpıtılmasının toplumumuzda olumlu yankı bulması, çok ürkütücü.

Bu yılki Nasyonal Sosyalizm Kurbanlarını Anma Günü'nde yine de konuya farklı açılardan yaklaşmaya imkan tanıyacak çok sayıda etkinlik, okuma ve konser düzenleniyor. Nasyonal sosyalizm döneminde yaşananların belleklerden silinmemesini sağlamak, Avrupalılar için giderek daha artan bir oranda ortak bir görev olmalıdır. Birleşen, bütünleşen Avrupa'da ortak bir hafıza tartışmasının zamanı geldi. Kendi tarihinin karanlık sayfaları ile yüzleşmek, her ülke için doğal bir olgu değil henüz. Nasyonal Sosyalizm döneminde işlenen suçlar ile hesaplaşmasını uzun ve zorlu çabalarla yapan Almanya, bu alanda birçok ülkeye örnek olabilir.