1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

240210 NATO USA

24 Şubat 2010

Afganistan misyonuyla ilgili giderek artan eleştiriler NATO'yu yeni strateji arayışlarına yöneltti. Genel Sekreter Rasmussen'in direktifiyle oluşturulan bir uzmanlar komisyonu yeni strateji önerileri geliştirecek.

https://p.dw.com/p/M9xc
NATO, çağın gereklerine ayak uyduramamakla eleştiriliyor
NATO, çağın gereklerine ayak uyduramamakla eleştiriliyorFotoğraf: AP / DW-Fotomontage

NATO'nun Afganistan misyonuna uluslararası kamuoyunun desteğinin son dönemde azaldığı gözlerden kaçmıyor. Hiç kuşku yok ki giderek artan sivil ölümleri bunda önemli bir etken. Ancak NATO'ya yöneltilen en ciddi eleştiri, elle tutulur sağlam bir stratejiden yoksun olunduğu ve bu nedenle istenilen başarının bir türlü elde edilemediği şeklinde. Bu eleştirilere gerekçe olarak da NATO'nun mevcut doktrininin 1999 yılından kalma olduğu ve artık çağın gereklerine cevap vermediği gösteriliyor.

Bu görüşün İttifak içinde de giderek kabul görmeye başlaması, NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen'i de harekete geçirdi. Rasmussen, ABD eski dışişleri bakanlarından Madeleine Albright başkanlığındaki bir uzmanlar komisyonunu, yeni NATO stratejilerine dair öneriler geliştirmekle görevlendirdi.

Bu vesileyle ABD'nin başkenti Washington'da İttifak üyesi ülkelerden askerî ve savunma uzmanlarının katıldığı bir konferans düzenlendi. Konuşmacılar, NATO'yu bekleyen yeni tehditler ve alınabilecek önlemler konusunda ilginç görüşler ortaya attı.

Yeni tehditler

Washington'daki toplantıda ABD'nin hâlihazırdaki Dışişleri Bakanı Clinton ve seleflerinden Albright da hazır bulundu
Washington'daki toplantıda ABD'nin hâlihazırdaki Dışişleri Bakanı Clinton ve seleflerinden Albright da hazır bulunduFotoğraf: AP

"Savunma İttifakı" olarak kurulan NATO'nun öncelikli amacı, üye ülkelerin toprak bütünlüğünü güvence altına almaktı. Ancak ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, 21'inci yüzyılın gerçeklerinin, NATO'nun görev sahasını çok daha farklı bir hale getirdiğine vurgu yaptı. ABD Dışişleri Bakanı, "Karşı karşıya olduğumuz tehditlerin pek çoğu artık sınır tanımıyor. Bu ister korsanlıkla mücadele olsun, ister terörizm ya da silah kaçakçılığı konusunda... Ortaya çıktıkları yerden bağımsız olarak, yeni tehlikelerle mücadele etmeye hazırlıklı olmak zorundayız" şeklinde konuştu.

NATO'nun imkanları kısıtlı

NATO'nun geliştireceği yeni stratejilerin de bu tehdit ve tehlikelere uygun olması gerektiği konusunda herkes hemfikir. Özellikle internet kaynaklı "siber saldırılar" da bu kategoride değerlendiriliyor. Ancak siber savaş biryana, gerçek çatışma ortamında bile NATO'nun mevcut imkanlarının son derece kısıtlı olduğu görülüyor. Clinton, özellikle Afganistan misyonunu buna örnek verdi: "İsyancılara karşı başarı sağlamak istiyorsak, o zaman NATO, üye ülkelerin mevcut sivil kapasitelerini etkin bir şekilde kullanabilmek için yeni mekanizmalar geliştirmeye devam etmelidir."

Rusya'ya mesaj

NATO ile Rusya arasında yaşanan gerginliklerin geçmişte kaldığını belirten ABD Dışişleri Bakanı, "Rusya'nın, NATO'yu bir güvenlik tehdidi olarak görmesi için ortada hiçbir neden bulunmadığını" söyledi. NATO'nun doğuya doğru genişlemesinden Moskova'nın endişelenmemesi gerektiğini kaydeden Hillary Clinton, Rusya ile daha sıkı bir işbirliğine gitmek istediklerini, ancak bunun için yeni bir yapılanmaya ihtiyaç olmadığını savundu: "ABD, yeni antlaşmalar imzalanması için herhangi bir zaruret görmemektedir. Avrupa'nın güvenliğiyle ilgili tartışmaların, hâlihazırda mevcut olan AGIT ya da NATO-Rusya Konseyi gibi yapılar dâhilinde sürdürülmesi gerektiğine inanıyoruz."

Savunma bütçeleri kısılıyor

ABD Savunma Bakanı Robert Gates, kaynak yetersizliğinden yakındı
ABD Savunma Bakanı Robert Gates, kaynak yetersizliğinden yakındıFotoğraf: AP

ABD Savuma Bakanı Robert Gates ise yeni tehditlerle mücadele için gerekli son derece hayatî bir konuya dikkat çekti: "Henüz 2010 yılının ikinci ayındayız. Ama daha şimdiden bütçede yüzlerce milyonluk delik olduğunu biliyoruz" diyen Gates, bunun, onyıllardan beri yeteri derece kaynak aktarılmamasının doğal sonucu olduğunu vurguladı.

Beş yıldır İttifak sınırları dışında bir askerî misyonun sürdüğünü hatırlatan Amerikan Savuna Bakanı, ancak buna rağmen NATO üyesi ülkelerin savunma bütçelerini sürekli azalttığını söyledi. Gates, bütçe kesintilerinin Avrupa'daki kültürel ve politik bakış açısıyla da yakından ilişkili olduğunu kaydetti ve ekledi: "Avrupa'nın 20'inci yüzyılda askerden arındırılması bulunmaz bir nimetti. Avrupa'da kamuoyunun büyük bir bölümü ve siyasetçiler askerî misyonlar ve bunların beraberinde getireceği risklerden çekiniyor. 21'inci yüzyıldaysa bu tutum, tam güvenlik ve sürekli bir barış ortamının tesis edilmesinin önünde bir engel oluşturmaktadır."

NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, birşeylerin değişmesi gerektiğinin farkında
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, birşeylerin değişmesi gerektiğinin farkındaFotoğraf: AP

Robert Gates, NATO'nun Afganistan misyonunda kaynak yetersizliğinin etkilerini açık bir şekilde hissettiklerini şu sözlerle dile getirdi: "NATO'nun çok daha fazla nakliye uçağı ve helikoptere ihtiyaç duyduğunu uzun yıllardan buyana biliyoruz. Ama bu ihtiyaçlar giderilmedi. Bu yetersizlik, Afganistan misyonuna da doğrudan yansıdı."

Rasmussen Taliban'ı adres gösterdi

NATO misyonunun İttifak içinde ve dışında yoğun şekilde eleştirilmesinin en önemli nedenlerinden biri de meydana gelen sivil ölümlerindeki artış. Ancak NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, bu tablonun sorumlusu olarak başka bir adres gösterdi. Rasmussen, "Taliban'ın kadınları, çocukları ve masum sivilleri çatı ya da pencerelerde 'canlı kalkan' olarak kullandıklarını biliyoruz. Yani Taliban fütursuzca hareket etmektedir" şeklinde konuştu.

Komisyona Albright başkanlık ediyor

ABD eski dışişleri bakanlarından Madeleine Albright yeni stratejiler geliştirecek
ABD eski dışişleri bakanlarından Madeleine Albright yeni stratejiler geliştirecekFotoğraf: AP

Afganistan'daki sivil kayıplarının artmasındaki baş sorumlunun Taliban olduğunu dünya kamuoyuna bunu anlatmanın pek kolay olmadığını ABD eski dışişleri bakanlarından Madeleine Albright da gayet iyi biliyor. Washington'daki NATO konferansında söz alan deneyimli politikacı, "Gerek İttifak bünyesinde gerekse dışında NATO gerekli desteğe ulaşabilecek mi? Bu desteği otomatik olarak ve kolay bir şekilde bulacağımızı düşünmemeliyiz" diyerek, durumun hassasiyetine dikkat çekti.

Albright, uzmanlar komisyonunun yeni stratejiler konusunda hazırlayacağı önerileri 1 Mayıs'a kadar NATO Genel Sekreterliği'ne sunacak. Bu öneriler, Genel Sekreter Rasmussen tarafından değerlendirilecek ve Portekiz'in başkenti Lizbon'da yapılacak NATO Sonbahar Zirvesi'nde masaya yatırılacak.


© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Christina Bergmann (Deutsche Welle / Washington)

Çeviri: Murat Çelikkafa / Editör: Ahmet Günaltay