200909 USA Nahost

ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi George Mitchell geçen hafta Ortadoğu'da temaslarda bulundu, ancak sonuç başarısızdı. Mitchell, İsrail'i yerleşim politikasında değişikliğe gitme konusunda ikna edemedi. Filistin tarafı da İsrail, yeni yerleşim birimleri inşa etmeye devam ettiği sürece anlaşma sağlanamadığını bir kez daha vurguladı. Filistinli başmüzakereci Saib Erekat bu konuda taviz vermeyeceklerinin altını çizdi.

Erekat, “Başkan Abbas, Yol Haritası'nda yer alan yükümlülüklere bağlı olduğumuzu yineledi. Yerleşimler konusunda orta yolun söz konusu olamayacağını bir kez daha vurguladık. Yerleşimlerin durdurulmasının bir alternatifi yok" dedi.

Zirve beklenmiyordu

Mitchell'in temaslarının başarısızlığa uğramasının ardından Başkan Obama'nın taraflarla bir araya gelmesi beklenmiyordu. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu da böyle bir buluşmanın gerçekleşeceğinden emin değildi.

Netanyahu, İsrail basınına yaptığı açıklamada, “Bilmiyorum, hiçbir fikrim yok. Buluşma henüz netleşmedi, ancak umarım gerçekleşir. Bu konuda herhangi bir ricada bulunmadım, ayrıca herhangi bir koşul da öne sürmedim” demişti.

Beyaz Saray'ın açıklaması

Ancak çok geçmeden Beyaz Saray, hafta sonu beklenmeyen bu üçlü buluşmanın Salı günü New York'ta gerçekleşeceğini bildirdi. Görüşmenin odak noktasını yine İsrail'in Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te yapımını sürdürdüğü yeni yerleşim birimleri oluşturacak.

Yaklaşık 2,5 milyon Filistinli'nin yaşadığı Batı Şeria'da halen 300 bin, Doğu Kudüs'teki yerleşim birimlerinde de 180 bin yerleşimci bulunuyor. İsrail yönetimi, inşa izni verdiği yeni konutlarla da bu bölgelerdeki Yahudi nüfusunu artırmaya çalışıyor. İsrail'deki sağcı hükümet, yerleşim birimlerinin durdurulması çağrılarına ise kulaklarını tıkamış durumda.

Taraflar taviz vermiyor

Tarafların açıklamaları ve tutumları, üçlü zirveden de kolay kolay sonuç alınamayacağını gösteriyor. Netanyahu'nun danışmanı, Ha'aretz gazetesine verdiği demeçte, Netanyahu'nun görüşmelere ön koşulsuz katılacağını belirtse de; İsrail'in yerleşim politikası konusunda ödün vermesi beklenmiyor.

Yeni yerleşim birimleri inşa edilmesinin durdurulmasını isteyen ABD'ye İsrail Başbakanı Netanyahu, “Biz tartışmıyoruz. Amerikalılarla yaptığımız görüşmelerde samimi bir aşamaya geldik, benim önerdiğim politikanın ayrıntılarını anlıyorlar. Siyasi sürecin devam ettirilmesine hazır olduğumu söyledim. Ancak önemli olan barışın ilerleyebilmesi. Öte yandan Batı Şeria'da yaşayan İsrail vatandaşlarına karşı da bir sorumluluğumuz var ve biz onlar için normal bir hayatı mümkün kılmak istiyoruz” diyor.

Amerikalı temsilci Mitchell'in temaslarının ardından yaptığı açıklamada barış yolunun tıkandığını söyleyen Filistin lideri Mahmud Abbas da büyük beklentilerle zirveye katılmıyor. Batı Şeria'daki inşaatlar durdurulmadan sürecin canlandırılamayacağını dile getiren Filistinli yetkililer, barış müzakerelerinin başlamasının İsrail'in Yahudi yerleşim birimlerinin inşasına son verilmesine bağlı olduğunu söylüyor.

Hamas'tan özerk yönetime çağrı

Gazze Şeridi'ndeki Hamas hükümeti de zirvede Filistin tarafının ''taviz vermemesini'' istedi. Hamas yönetiminin Başbakanı İsmail Haniye, ''kimsenin Kudüs'ten vazgeçmek ya da Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkından vazgeçmek gibi bir yetkisi olmadığını'' belirterek ABD'nin Ortadoğu özel temsilcisi George Mitchell'in önerilerinin, önceki ABD yönetiminin önerilerinden farkı olmadığını savundu.


Sebastian Engelbrecht / Çeviri: Hülya Köylü

Editör: Ayhan Şimşek