Nijerya'daki şiddetin geçmişi

Hrıstiyan alemi Noel’i kutlarken, Nijerya’da kiliselere düzenlenen kanlı saldırılar büyük yankı uyandırmaya devam ediyor. En az 40 kişinin ölümü ile sonuçlanan kilise saldırılarına Vatikan’dan, birçok dünya liderine kadar kınama mesajları yayınlandı. Ortak mesaj ise Noel duası için ibadethanelerinde toplanan masum insanların hedef alınmasının son derece insanlık dışı olduğuydu. Saldırıları, kendilerini “Nijerya Talibanı” olarak tanımlayan Radikal İslamcı örgüt Boko Haram üstlendi. Günlerdir, güvenlik güçleri ile Boko Haram milisleri arasındaki çatışmaların sürdüğü ülkenin kuzey doğusunda, yüze yakın kişinin hayatını kaybettiği bildiriliyor.

Yönetime başkaldıran Boko Haram, uzun süredir Nijerya’da kan döküyor. 2009 yılından bu yana örgüt ile Nijerya ordusu arasındaki çatışmalar devam ediyor. Çatışmalar bugüne kadar en az 800 cana mal oldu. Örgüt özellikle liderlerinin infaz edilmesinin ardından, intikam eylemleri başlattı. Askerî alan, kilise ve birahanelerde bombalı saldırılar düzenlemeye başladı. Ağustos ayında Abuja’daki Birleşmiş Milletler binası da bombalı saldırıya hedef olmuştu.

Amaçları tam olarak bilinmiyor

Tüm saldırılara karşın, radikal İslamcı örgüte ve amaçlarına ilişkin sağlam bilgiler bulunmuyor. Sadece, Nijerya genelinde şeriat hükümlerin geçerli kılmak istediği biliniyor. Nijerya Yardım Hareketi’nden Hüseyini Abdi şu değerlendirmeyi yapıyor: “Boko Haram, radikal olarak adlandırılabilecek Müslüman gençlerin oluşturduğu bir hareket. Batı modelini reddediyorlar. Radikalleşme eğilimi de kötü ekonomik durumla yakından ilgili. Boko Haram adeta eğitimsiz ve işsiz gençlerin toplanma yeri oldu”

Örgütün etkili olduğu Maiduguri kentinde yaşayan Profesör Haruna Yerima da, Boko Haram’ın genç fanatikleri kendine bağlamakta zorlanmadığına dikkat çekiyor. Yerima, örgütün güçlenmesinin, halkın içinde bulunduğu kötü şartlarla bağlantılı olduğuna inanıyor: “Yoksulluk, toplumda iyice arttı. Birçok insan işsiz. Okumaları, yazmaları yok. Yolsuzluk hızla artıyor. Durum o kadar kötü ki, Boko Haram gibi grupların olması ve rağbet görmesi beni şaşırtmıyor.”

El Kaide bağlantısı

Ne var ki Boko Haram, sosyal huzursuzluğun yol açtığı bir oluşumdan oldukça farklı. Örgüt kendisini cihat yolundaki Sünni kardeşliği olarak tanımlıyor. Saldırılarının da her geçen gün daha profesyonel bir hal aldığı görülüyor. Saldırı stratejisini değerlendiren terör uzmanı Mathieu Guidere, El Kaide’nin imzasını gördüğünü belirtiyor: “Boko Haram ile Mağrip ülkelerindeki El Kaide arasında doğrudan bağlantı bulunuyor. Mağrip ülkeleri El Kaide lideri Abdülmalik Drukdal ile Boko Haram yetkililerinin defalarca kez buluştuklarına dair kanıtlar bulunuyor. Drukdal 2010 yılında Nijeryalı radikallere para, silah ve militanları terör kamplarında eğitme vaadinde bulunmuştu.”

İddialar bununla sınırlı değil. Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Nijerya gizli servisinin belgelerine dayanarak, Boko Haram milislerinin 2007 yılında Afganistan’daki terör kamplarında eğitildikleri ve Cezayir ve Moritanya’daki Selefilerden bomba yapmayı öğrendiklerine yer verdi. Ayrıca Boko Haram’ın, Somalide’ki El Şebab milisleri ile de bağlantıda olduklarına dair kanıtlar bulunduğunu ileri sürdü.

Nijerya hükümeti ise tüm kararlılığına rağmen çaresiz durumda. Yeni Devlet Başkanı Jonathan Goodluck, siyasi ve ekonomik reformlarla ülkede huzuru sağlamayı henüz başaramadı. Görünen o ki Nijerya’nın terörle mücadelede henüz çözüm sağlayacak bir stratejisi bulunmuyor. Uzmanlar, Boko Haram’ın her an yeni saldırılar düzenleyebileceğini belirtiyorlar.

© Deutsche Welle Türkçe

Alexander Göbel / Çeviri: Gezal Acer

Editör: Ahmet Günaltay