Obama'nın imaj turu
20 Mart 2013
ABD Başkanı Barack Obama, İsrail, Batı Şeria ve Ürdün'ü kapsayan dört günlük bir gezi için Ortadoğu'da. Obama ilk resmî gezisinde İsrail temaslarının yanı sıra Ramallah'ta Filistin Özerk Yönetimi ile de görüşecek. Ancak İsrail ile ilişkilerin öne çıkması ve Ortadoğu sorununun ikinci planda kalması bekleniyor.
Beyaz Saray sözcülerinden Josh Earnest, ABD Başkanı Obama’nın Ortadoğu’ya çantasında somut bir barış planı ile gitmediğini, ziyaretin odağında öncelikle İsrail halkının bulunduğunu kaydetti. Josh Earnest, "Obama ziyareti süresince daha çok İsrail halkına seslenmek istiyor. Bunu, İsrail'e olan desteğini ve İsrail halkının güvenliği konusundaki angajmanını vurgulamak için bir fırsat olarak görüyor. Bu zaten tüm geçtiğimiz yıl boyunca dikkat çektiğimiz bir konu” diye konuştu.
Netanyahu ile soğuk ilişkiler
Son kamuoyu yoklamalarına göre İsraillilerin yüzde 54’ü Obama'nın İsrail’in çıkarlarını yeterince desteklemediği görüşünde. Obama'nın İsrail parlamentosu Knesset yerine Kudüs'teki Kongre Merkezi'nde üniversite öğrencileri önünde bir konuşma yapmayı tercih etmesi de bu bağlamda dikkat çekti.
Obama yönetimi İsrail’e verilen kapsamlı askeri ve malî desteğe rağmen, İsrail'de ve rakibi Cumhuriyetçiler arasında İsrail'e mesafeli durduğu eleştirileriyle karşılaşıyor. Obama 2010 yılı Mart ayında Beyaz Saray'a gelen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile basının karşısına çıkmaktan kaçınmış ve yaptıkları bir görüşmeyi de ani bir şekilde terketmişti. Bu ziyaretten sonra iki politikacı arasında buz gibi bir hava hakim.
Hem ABD hem de İsrail tarafında 6 dışişleri bakanına danışmanlık yapmış olan eski diplomat ve yazar Aaron David Miller, Obama'nın ilişkilerdeki gerginliği daha da tırmandırmaktan kaçınacağını belirtiyor. Miller bu nedenle Barack Obama’nın İsrail ziyaretinde Netanyahu'ya Yahudi yerleşim inşasının durdurulması yönünde baskı yapmasının beklenmediğini belirtiyor. Miller "Zira bu ziyaret, daha çok geçmişte oluşan yanlış anlamaları giderme, yani Başkan’ın İsrail’e karşı düşmanca yaklaştığı, İsrail ile hiçbir duygusal bağı olmadığı gibi düşünceleri giderme denemesi olacak” diye konuşuyor.
İran'a ilişkin önemli mesajlar
Obama'nın İsrail gezisine Ortadoğu sorunundan ziyade İran'ın nükleer programının damgasını vurması bekleniyor. Obama'nın, İran’ın nükleer silahlanmasını gerekirse askerî güçle engelleyecekleri mesajını da vereceği, böylece İsrail'in tek başına bir saldırıya girişmesini engellemeye çalışacağı belirtiliyor. Miller şunları söylüyor: "İran’a uygulanan yaptırımlar bir işe yaramıyor. Eğer diplomatik çabalar da işe yaramazsa o zaman Başkan’ın askerî ihtimalleri düşünmekten başka çaresi kalmıyor."
Obama’nın Ortadoğu’da görüşülecek konu sıkıntısı çekmeyeceği kesin. Mısır’daki kritik gelişmeler ve ikinci yılını dolduran Suriye’deki iç savaş da görüşmelerde ele alınacak diğer konuları oluşturacak.
Barış müzakereleri rafa mı kalkıyor?
Peki Ortadoğu sorununda çözüm umutları rafa mı kaldırılıyor? Washington merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü’nden Halid Elgindy Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın geleceğinin bağımsız Filistin devleti kurulması konusundaki gelişmelere bağlı olduğunu kaydediyor. Statü müzakerelerinde uzun yıllar Filistin yönetimine danışmanlık yapan Elgindy, Abbas’ın uzun süre ABD’nin çabalarına bel bağladığını, ancak Obama’nın göreve geldiği ilk dönemdeki iyimserliğin yok olduğunu belirtiyor.
Obama'nın ikinci görev döneminde iç politik sorunlara, özellikle de şu an 2014 yılındaki Kongre seçimlerine odaklandığını kaydeden Elgindy, "Bu koşullar altında bir ABD Başkanı'nın fazla birşey yapabileceğini düşünmek zor" diye konuşuyor.
© Deutsche Welle Türkçe
Christina Bergmann / Başak Demir
Editör: Beklan Kulaksızoğlu