Bagram Kritik

Afganistan’ın başkenti Kabil’in kuzeyinde yer alan Bagram'daki askeri hapishane, insan hakları savunucuları tarafından “Obama’nın Guantanmosu” olarak adlandırılıyor. Guantanamo esir kampının kapatılacağını açıklayan Obama, buradaki hapishanenin akıbetine ilişkin bir açıklama yapmıyor. Obama bu nedenle selefi Bush’un politikalarını devam ettirmekle eleştiriliyor.

Tahminlere göre Bagram'daki hapishanede 650 civarında tutuklu bulunuyor. Tutukluların bazıları yıllardır burada. Alman Yeşiller Birlik 90 Partisi’nden Winfrid Nachtwei, kamuoyunun bu konunun üzerine eğilmediği görüşünde. Nachtwei, “bunu gerçekten söylemek gerekiyor, Bagram’da neler olup bittiğini hala kimse bilmiyor" diyor.

İşkence ve kötü muamele iddiaları

Uluslararası kuruluş Kızıl Haç dışında hiç kimsenin bölgeye girmesine müsaade edilmiyor, ayrıca hapishanenin kamuoyuna yansıyan bir fotoğrafı da yok. Eski tutuklular haricinde hiç kimse Bagram'da neler olup bittiği hakkında net bir fikre sahip değil. Uluslararası Af Örgütü’nden Ferdinand Muggenthaler, Bagram'daki tutukluların kötü muameleye maruz kaldığı ve işkence gördüğü iddialarına dikkat çekiyor.

Bagram'daki tutuklulara özellikle ilk dönemlerde işkence ve kötü muamele yapıldığına dair haberlerin mevcut olduğunu belirten Muggenthaler, "tutukluların zincirle ellerinden asıldığına, uykusuz bırakıldığına, küçücük hücrelerde, çok kötü koşullarda tutulduğu biliniyor. İki ölüm vakası da meydana geldi, askerler yargılandı ancak çok gülünç cezalara çarptırıldılar" diyor.

Adil yargılanma hakkı talebi

Amerikan yönetimi, burada uyguladığı kapalı politikayı, savaş bölgesi olarak nitelediği Afganistan’da Amerikan hukukunun geçerli olmamasına dayandırıyor. Ve Guantanamo'da tutulan esirlerin aksine, buradaki tutuklulara şimdiye kadar yargı yolu açılmadı. Uluslararası Af Örgütü'nden Ferdinand Muggenthaler, tutkuluların adil yargılanma hakkına kavuşturulmasını talep ediyor.

Muggenthaler, “Bagram'daki tutuklulara yargıya başvurma hakkı tanınmalı. Burada tutulan insanlar Amerika Birleşik Devletleri mahkemelerinde tutukluluk hallerine itiraz edebilmeli ve ancak adil bir yargılanma sonucunda haklarında bir tutukluluk hükmü çıkması halinde, tutuklanabilmeliler" şeklinde konuşuyor.

Yasadışı yöntemlere eleştiri

Nisan ayı başında ilk kez bir Amerikan Eyalet Mahkemesi, Bagram'daki tutuklulara ilişkin bir karar verdi. Karara göre, Bagram'da bulunan üç tutuklu tutukluluk hallerine Amerikan mahkemelerinde itiraz edebilecek.

İnsan hakları organizasyonları bu kararı büyük bir adım olarak nitelendiriyor. Ancak Afgan olmayan bu üç tutuklu, Afganistan'da da yaklanmamışlardı. Bu tutuklular terör şüphelisi oldukları gerekçesiyle Bagram’daki hapishaneye getirilmişlerdi. Uluslararası Af Örgütü, Obama yönetiminin bu tür yasadışı yöntemlerden vazgeçmesi gerektiğini savunuyor.

"Hapishanenin kapanmasına ihtimal yok"

Amerikan İnsan Hakları Örgütü “Anayasal Haklar Merkezi”nden Avukat Pardiss Kebriaei ise Obama’nın Bagram’daki hapishaneyi kapatmasına ihtimal vermiyor. Kebriaei, “Amerikan hükümetinin, Bagram’ı yaklaşık bin kişinin tutulabileceği bir kampa dönüştürmeye dair planlarını okuduk. Bagram’da inşaat çalışmaları var, bu orada süreklilik olacağına işaret ediyor. Ayrıca ABD'nin Afganistan’a asker sevkettiği ve bu askerlerin yakın gelecekte de Afganistan’da kalacağı düşünülürse, tutukluların sayısının artmasının ve bu askeri hapishanenin ABD için öneminin korumasının muhtemel olduğu görülür" diyor.

Nina Werkhäser / Başak Özay

Editör: Hülya Köylü