'Ordu müdahil değil'

Geçen hafta Devlet Başkanı Muhammed Mursi'nin ordunun müdahalesi ile görevden indirilmesinden sonra Mısır'da karşıt gruplar arasındaki şiddet olayları artmış, onlarca kişi hayatını kaybetmişti. Öte yandan ordu, muhalefet ile tüm yetkilerle donatılmış bir geçici hükümetin ülkeyi seçimlere taşımasını öngören bir plan üzerinde anlaştı. Bu geçici hükümetin başbakanı olarak ortaya liberallerin liderlerinden Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed El Baradey'in ismi atıldı. Ancak El Baradey'ın geçici hükümetin başbakanlığa getirilmesinin Selefi eğilimli Nur Partisi tarafından engellendiği ifade ediliyor. Bu görevi kimin üstleneceğini belirsizliğini korurken, Mısır'da her yeni gün yeni bir gerginliğe gebe görünüyor. Merkezi Bonn'da bulunan Uluslararası Konversiyon Merkezi'nde barış ve çatışma araştırmaları uzmanı siyaset bilimci Ahmet Halife, konuyu DW'ye değerlendirdi:

- Sayın Halife, Çarşamba sabahından bu yana Kahire'desiniz. Tam da o gün Devlet Başkanı Muhammed Mursi ordunun darbesiyle görevden indirildi. Sizin izlenimleriniz ne yönde?

A. HALİFE: Net bir fikir edinebilmek için, bir arkadaşımın motosikleti ile protestodan protestoya gittik. Bazı bölgelerde ordunun barikatlarına takıldığımızdan, çok ilerleyemedik. Fakat buna rağmen çok sayıda insanla konuşma fırsatımız oldu. Mursi yanlıları çok kızgın ve ordunun kendilerini arkadan vurduğunu düşünüyor. Seçimleri kazandıklarını ve Mursi'nin yeniden görevinin başına gelmesi gerektiğini söylüyorlar.

- Ancak diğer yandan Mursi'nin görevden indirilmiş olmasını memnuniyetle karşılayanlar da var…

A. HALİFE: Çoğunluğun Mursi'ye karşı olduğu ortada. Eğer ordu halkın çoğunluğunun desteğini almamış olsaydı, kesinlikle böyle hareket edemezdi. Kendi izlenimlerime dayanarak, halkın üçte birinin Mursi'yi desteklediğini, üçte ikisinin ise Mursi karşıtı olduğunu söyleyebilirim.

- Yani sizce ordu halkın isteklerini mi yerine getirdi?

A. HALİFE: Evet, tam olarak da öyle. Bilim dünyasında da bunun bir darbe olup olmadığı yönünde tartışmalar sürüyor. Yabancı hükümetler açıklamalarında temkinli olmayı tercih ediyor. Amerikan yönetimi de Mursi'nin görevden indirilmesinin halkın iradesi doğrultusunda olduğunu teslim etti. Halkın iradesinin yansıdığı birinci bölüm geride kaldı, şimdi Mursi yandaşlarının sokağa döküldüğü ikinci bölüme tanıklık ediyoruz. Geçen cuma günü Müslüman Kardeşler tarafından düzenlenen bir gösteriye katıldım ve büyük huzursuzluk yaşadım. Bir İslam devletinin kurulmasını istiyorlar. Şeriat kurallarının uygulanmasını istiyorlar, yasada bu kurallar mevcut ancak onların istediği şekilde hiç uygulanmadı. Müslüman Kardeşler'in çok sayıda temsilcisi Mursi'nin görevden el çektirilmiş olmasını kabul edemeyeceklerini ve hedefleri doğrultusunda mücadele etmeyi sürdüreceklerini açıkladı.

- Yani, halkta farklı gruplar arasında çatışmalar yaşanıyor, Mursi yandaşları ve karşıtları arasında, Mursi'yi destekleyenler ile ordu arasında değil, öyle mi?

A. HALİFE: Evet, emniyet güçleri ve asker müdahale etmeden, grupları birbirinden ayırma görevi görüyor. Durum çığırından çıkma belirtisi gösterdiğinde müdahale ediyorlar. Mursi'nin düşürülmesinden bu yana çekilen protesto görüntülerinde, ordunun ne Mursi yandaşları ne de Mursi karşıtları ile karşı karşıya geldiği görülüyor. Ordu, halkın gözünde bir 'düşman' gibi algılanmamak için bu tür ihtilafların önüne geçmeye çalışıyor. Halkla çatışmalar yaşanırsa, Mursi karşıtları da orduya karşı bir tutum benimseyebilir. Ordu bunu engellemeye çalışıyor.

- Gelecek günler için öngörüleriniz nasıl? Sizce şiddet olayları artabilir mi?

A. HALİFE: Bunu şimdiden kestirebilmek çok zor. Cumartesi günü İslamcı kesim geri çekildi ve sokaklar sakinleşmiş gibiydi. Devlet Başkanı Mursi hapiste tutuluyor. Nerede olduğu bile bilinmiyor. Mursi yandaşlarının çoğu şimdiye kadar barışçıl şekilde olanları protesto etti. Gelecekte ne tür gelişmeler yaşanacağına ilişkin bir tahminde bulunmak çok zor, ama bana sorarsanız şu anki sakinlik bu fırtına öncesi sessizliği andırıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Günther Birkenstock / Başak Özay

Editör: Nihat Halıcı