Orman yangınlarına karşı erken uyarı

Atina Üniversitesi’nde geliştirilen erken uyarı sistemi, orman yangınlarını yayılmadan haber vermeyi hedefliyor. Bu sistemin özelliği sadece ortaya çıkan dumanı değil, sıcaklık değişikliklerini de bildiren akıllı bir optik uyarıcı ağından oluşması. Bunun için dal şeklinde kamufle edilen sensörler, 40 - 50 metre aralıklarla ağaçlara asılıyor ve bulundukları yerdeki herhangi bir ısı değişikliğini ölçüp kontrol merkezine iletiyor.

Proje üzerinden çalışan bilim adamlarından Prof. Vassilis Veskoukis sistemin ayrıntılarını şöyle anlattı: “Bu metodla ormandaki en ufak bir sıcaklık artışını kontrol edebiliyoruz ve böylece yangını görsel hale gelmeden fark edebiliyoruz. Sistemin özellikle geniş alanlarda uygulanması avantajlı, çünkü bunların kontrolü zor. Isı artışı birkaç yerde birden ortaya çıkarsa, kundaklamadan hareket ediyoruz ve ona göre önlem alıyoruz ya da yangının doğal olarak çıkması olasılığını ona göre hesaplıyoruz.”

Sistem nasıl işliyor?

Atina Teknik Üniversitesi’nde geliştirilen bilgisayar yazılımı, sensörlerden gelen bilgilerle ve dijital haritaların yardımıyla, hava durumunu göz önünde bulundurarak orman yangınının olasılıklarına karşı uyarılar yapılabiliyor ya da yangının gelişimi önceden görülebiliyor. Bu sayede itfaiye ekiplerinin ya da uçaklarının yönlendirilmesi de kolaylaşıyor.

Bilgisayar yazılımı farklı senaryoları gözönünde bulundurarak planlama için de yardımcı olabiliyor. İtfaiye kontrol istasyonlarının nerelerde kurulabileceği ya da panik durumunda hangi yolların kullanılabileceği gibi önlemler önceden hazırlanıyor.

Tek sorun sistemin maliyeti: Sensörler ve ağın oluşturulmasının neye mal olacağı bilinmiyor, ama Atina Teknik Üniversite geliştirdiği bu yazılım için bir ücret talep etmiyor. Bugüne kadar projenin geliştirilmesi içinse 2,5 milyon euro harcandı. Sensörlerin tanesi bir euro. Ancak hangi miktarda kullanılacağına göre proje, yine de pahalıya mal olabilir.

Deneme aşamasında

Şimdilik deneme safhasındaki projenin, geçtiğimiz yıllarda pek çok kez yangınlarla boğuşan, Atina yakınlarındaki Nea Pendeli kasabasında 40 hektarlık bir ormanlık alanda uygulandığı belirtiliyor. Şimdiye kadar sistemin isleyişinde sadece küçük bir problem ortaya çıktığını belirten Veskoukis, “Bölgedeki yüksek gerilim hatlarının yarattığı elektromanyetik alan sorun çıkardı, ama bunu hemen çözdük. Sistemi etkinleştirdik, şimdi ısı sürekli ölçülüyor ve bu deneme döneminin sonunda elimizde yeterince bilgi toplanmış olacak” diyor.

Atina Teknik Üniversitesi’nin geliştirdiği projeye, hem Avrupa hem de Amerikalı özel şirketler ilgi gösteriyor. Eğer sistem başarılı olursa Asya ve Avustralya’dan da talep gelmesi bekleniyor. Geliştirilen bu erken uyarı sisteminin sağlayacağı en büyük avantaja da dikkat çeken Prof. Veskoukis, “Umarım bu sistem organize kundaklamaların önüne geçecektir. Çünkü yangının daha başlangıcında neden çıktığını anlamış olacağız. Eğer bir kundaklama söz konusu ise bunu belgelemek de mümkün olacak. Gerisi devletin sorumluluğunda“ şeklinde konuşuyor.