Ortadoğu ekonomisi masaya yatırıldı
23 Mayıs 2006
Ortadoğu, bölgedeki bazı ülkelerin petrol zenginliği nedeniyle dünyanın en zengin bölgeleri arasında yer alıyor. Ancak buna rağmen bölgenin ekonomik durumunu “iyi“ diye tanımlamak imkansız. Hatta kapsamlı önlemler alınmaması durumunda bölge ekonomisi daha da kötüye gidecek. Hesaplamalara göre, yeni neslin geçimini garantiye alabilmek için önümüzdeki 10 ila 15 yılda 200 milyon kişilik istihdam yaratılmak zorunda.
İstihdam ihtiyacının sadece yabancı yatırımlar ve Arap ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi yoluyla karşılanabileceği konusunda konferansın katılımcıları hemfikirdi. Ancak her iki alanda da şimdiye kadarki bilanço zayıf kalıyor. Uluslararası yabancı yatırımların sadece yüzde 1’i Ortadoğu’ya yapılıyor. Ortadoğu ülkeleri arasında mal alışverişi ise asgari düzeyde. Bölge ülkeleri, komşu ülkelerden çok Avrupa, Asya ve Amerika ile ticaret yapıyor.
Reform gerekli
Bunun nedenlerinden biri, Ortadoğu ekonomisinde zayıf kalkınma, kalifiye işgücü ve kalite kontrol eksikliği. Mısır, son yıllarda Ürdün’de yaşanan değişimi örnek alarak bir eğitim girişimi başlattı. Ancak bölgede ekonomik kalkınmayı teşvik için eğitim dışında reformlar da gerekli. Reformların hayata geçirilebilmesinde ise istikrarlı bir ortamın önemini vurgulayan Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, bu konudaki görüşlerini şöyle dile getirdi:
“Reformlar devam etmeli. Ama aynı zamanda bölgedeki duruma baktığımızda, bölgenin beş yıl sonraki durumunu düşündüğümüzde, o zaman sınırların açılmasına, ülkeleri birleştiren otoyollara, demiryolu bağlantılarına ihtiyacımız var. Bunlar nasıl gerçekleştirilecek? İsrail işgalindeki bölgelerde durum değişmedikçe, Irak’ta durum değişmedikçe, nükleer sorun ve bunun sonuçları bilinmedikçe… Sonuçta bölgeyi kalkındırmak ve ileriye götürmek için istikrar önemlidir.“
Tartışılan diğer konular
Konferansta görüşülen onlarca konu başlığı arasında bölgedeki toplumsal sorunlar, kadınların durumu, eğitim, su sorunu gibi konuların yanısıra politika da yer aldı. Konferansa katılan Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas ilk kez yeni İsrail hükümetinden temsilcilerle bir araya geldi. ABD’nin bölgedeki rolü de tartışılan konular arasındaydı.
Konferanstan somut sonuçlar ise çıkmadı. Amaç da bu değildi zaten. Konferans, bölgeden temsilcilerle Avrupa ve ABD’den meslektaşlarını biraraya getirip gönüllü bir fikir alışverişi ortamı sağlamayı hedefliyordu. Bu anlamda Şarm el Şeyh’te amaca ulaşıldı.