Oya Baydar Köln'de okurlarıyla buluştu
29 Eylül 2008
Yazar Oya Baydar Köln'de yapılan okumada, "Kayıp Söz" adlı romanından bölümler okudu. Kedi Mektupları, Elveda Alyoşa, Erguvan Kapısı gibi toplumsal sorunlara eğilen romanlarıyla tanınan ödüllü yazar, kendisini toplumsal siyasal ortam hakkında yazmaya iten nedenleri şöyle açıkladı:
"Ben aslında insanı anlatmak istiyorum. Benim derdim insanla. Zaten edebiyatın ve sanatın derdi insanladır. İnsanı anlatır, insanı derinleştirir. İnsanı derinleştirirken okuyanı, o sanata muhatap olanı da derinleştirir bir yandan. Benim derdim insanla, ama her yazar bunu o insanı belli başka bir atmosfere oturtarak yapar. Ben en iyi bildiğim yere oturtuyorum, o da toplumsal siyasal ortam. Toplumsal siyasal ortam içinde insanı anlatıyorum. Ama asla ve asla toplumsalı ve siyasalı anlatmıyorum, zaten o zaman çok kötü bir yazar olurdum. Propaganda yapmış olurdum sadece, kendi görüşlerimi aktarmaya çalışmış olurdum. Bunu yapmamaya çalışıyorum. Ama şunu da düşünüyorum, hele çağımızda insanı en fazla etkileyen faktör onun etrafında kendi müdahale edemediği siyasal ve toplumsal atmosfer. İnsanın trajedisini o yaratıyor büyük çapta. Onun için onu anlatmaya çalışıyorum."
"Türkçe bir dil olarak batının çok uzağında"
"Ben Avrupa Birliği'nden yana değilim, ama Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne girmesinden yanayım" diyen yazar, Avrupa'da Türk edebiyatına duyulan ilginin özellikle Orhan Pamuk'un Nobel edebiyat ödülü almasından sonra arttığını söyledi. Baydar, Türk edebiyatının geç keşfedilmesini ise Türkçe’nin bir dil olarak batının çok uzağında olmasına bağladı. Yazar, "çok önemli bir şey dil meselesi. Belli temel diller ki İspanyolca bile bunun içinde, olmadıkça edebiyat biraz zor keşfediliyor. Türkiye aslında Avrupa'ya yabancı bir ülke. Avrupa, Türkiye'yi kendi sınırları dışında bir yerde bir Avrupa var yakınında ama ilgisi o kadar oluyor. Tamamen oryantalist bakışlarla bakılıyor. Bakılıyordu diyeyim daha çok, biraz bir değişiklik başladı. Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne aday ülke olması bu değişikliği başlattı. Daha bir iç içe olunmaya başladı. Dolayısıyla sanıyorum bu ilgi önümüzdeki yıllarda daha da artacaktır, ama asıl ilgisizliğin en önemli nedeni Türkçenin bir dil olarak batının çok uzağında olması" şeklinde konuştu.
"Yeni yasaklarımız, yeni tabularımız var"
Oya Baydar, 1980 askeri darbesinden sonra Türkiye'den ayrılmak zorunda kalmış ve 12 yıl Almanya'nın Frankfurt kentinde yaşamıştı. Baydar, Türkiye'nin o günlerden bugünlere ne yönde bir gelişme kaydettiği sorusuna ise şu sözlerle yanıt verdi: "Döndüğümüz sıralarda Türkiye'nin geleceği açısından daha umutluydum. Ama geçtiğimiz yıllar boyunca hele son yıllarda maalesef Türkiye'de özellikle Türkiye'de özellikle siyasal toplumsal atmosferde çok büyük bir gerginlik var. Ama buna rağmen umutsuz da değilim. Gerçekten 30 yıl önce bizim yurt dışına kaçmamıza neden olan bir takım yasalar, yasaklar Türkiye'de büyük çapta aşılmış durumda. Yeni yasaklar, yeni tabular, yeni sorunlarımız var ama bazı şeyleri da aştığımızı düşünüyorum."
"Frankfurt Kitap Fuarı bir fırsattır"
Türkiye’nin bu yıl Frankfurt Kitap Fuarı’na onur konuğu olarak katılmasının büyük bir fırsat olduğuna değinen yazar, bu fırsatın iyi değerlendirilmesi gerektiğini belirtti: Oya Baydar, "Frankfurt Kitap Fuarı'nın Türkiye'nin, Türk edebiyatının tanıtılması için önemli bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Bu fırsatı biz ne kadar kullanabileceğiz, nasıl kullanabileceğiz bunu bilemiyorum. Organizasyonun içinde değilim, epey çalışıldığını biliyorum, edebiyattan anlayan güvenilir arkadaşlarımızın işin içinde olduğunu biliyorum. Yalnız bu bizim için bir tanıtma fırsatıdır, bundan yararlanmamız gerekiyor" dedi.
"Kayıp Söz" Almanca'da
Oya Baydar’ın Almanca'ya da çevrilen son romanı “Kayıp Söz” şiddeti konu alıyor. Yazar, yerel öğeler üzerinden şiddeti sorguladığı kitabının Alman okurdan da iyi tepkiler aldığını belirtti ve “yerelden evrensele bir ölçüde gelebilmeyi başarabildim” dedi. Oya Baydar’ı Almanya’da dinleyen okurları ise romanın kendileri üzerinde bıraktığı etkiyi "roman, kurumsal şiddeti anlatırken kişinin kendisini sorgulamasına neden oluyor" sözleriyle anlattı.