Pahalı petrol, ekonomik canlanmaya engel

Avrupa Merkez Bankası açısından yüksek oranda pahalanan petrol fiyat istikrarı ve konjonktür için tehlike oluşturuyor. Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet hammadde fiyatlarındaki artış yüzünden enflasyonun %2 sınırını aşabileceğini söylüyor. Uluslararası Enerji Ajansı yeni bir petrol krizi yaşanabileceği uyarısında bulunuyor. Ajans Başkanı Claude Mandil fiyatlardaki anormal artışın global ekonomik canlanmayı tehlikeye düşürebileceğinden söz ediyor. Ham petrolün varil fiyatı 40 dolar sınırına yaklaşırken Alman muhalefet partileri ve otomobil kulüpleri Başbakan Gerhard Schröder’i kriz zirvesine davet ediyorlar

Peki petrol fiyatı neden bu kadar ani fırladı? Petrol İhrrac Eden devletler Teşkilatı OPEC varil fiyatını 22 ila 28 dolar koridorunda tutmak istiyordu. Hamburg’daki dünya ekonomisi araştırma enstittüsünün hammadde ve konjonktür uzmanı Jörg Hinze şöyle diyor: ”OPEC fiyat koridorunu çoktan terketti. Ham petrrol fiyatı iki yıldır 30 dolar yakınlarında seyrediyor. Hızla tırmanışa geçmesinin nedeni de başta Çin olmak üzere Asyya ülkelerinin talebi arttırmaları ve Amerikan rafinerilerinde kapasite sıkıntısı çekilmesi.”

Spekülatör harekete geçiyor

Artan fiyatlar, arttışın süreceği düşüncesiyle fiyat pokerinden zengin olmak isteyen spekülatörleri de harekete geçiriyor. Piyasadan petrol toplayarak talebi daha da ateşliyor ve fiyatların artmasını sağlıyorlar. Uzmanlar ham petrolün her varilinde dört ila beş dolarlık sppeküllasyon payı olduğunu tahmin ediyorlar: "Buna Irak ve Ortadoğu krizleriyle, Suudi Arabistan’ın terör eylemlerine sahne olabileceği endişesi de ekleniyor."

Normal olarak ham petrolün kalıcı şekilde pahalanacağından endişe etmeye gerek yok. Çünkü OPEC hiç bir zaman üretim kotalarına sadık kalmamış, petrol fiyatı yükseldiğinde OPEC üyeleri de petrolden daha fazla para kazanmak için piyasayı ham petrole boğarak fiyatların yeniden makul düzeye inmesine yardımcı olmaşlardı. Ekonomist Hinze bu kez durumun farklı olduğunu söylüyor: ”Şimdi de petrol arzı hedeflenen miktarın üzerinde. Ama OPEC yüksek fiyat-düşük arz yönteminin daha kârlı olduğunu anlamışa ve geçmişteki hatalarından ders almışa benziyor.

İhracatçı ülkenin geliri artar

Jörg Hinze pahalı petrolün ekonomik canlanmayı tehlikeye atabileceği görüşünde: "Petrol fiyatı her zaman konjonktüre yansır. Varil başına bir dolarlık artış bile ihracatçı ülkelere gelir transfer edilmesi anlamına gelir. Bir dolarlık pahalanma ihracatçı ülkelere 1,5 milyar dolar havale etmek demektir.”

"Varil fiyatının altı dolar artarak vardığı 37 dolarlık ddüzeyin kalıcı olması Almanya’nın ham petrol faturasını dokuz milyar euro kabartır" diyen ekonomi uzmanı sözlerini şöyle sürdürüyor: ”Bu da dokuz milyar euroluk satın alma gücü kaybı demektir. Özel tüketim gücü azalır, maliyetler artar. Kâr marjının daralması yatırımları frenler.”

Uzman büyüme hızını düşürrecek olan bu olumsuz gelişmenin istihdam piyasasına yansımakta gecikmeyeceğini de dile getiriyor: ”İkinci ana sorun dda zaten bu. Halihazırddaki büyüme hızı tahminlerinden önemli istihdam artışı beklemiyoruz. Petrol fiyatı düşmezse Almanya’da işsizliğin azalmasını boşuna bekleriz.”