Pamuk davası için gözler Ankara’da

Yazar Orhan Pamuk hakkında, yabancı basın kuruluşlarına verdiği bir röportajda sarf ettiği “Bu topraklarda 1 milyon Ermeni, 30 bin Kürt öldürüldü” sözleri nedeniyle Türk Ceza Yasası’nın (TCK) 301’inci maddesi çerçevesinde “Türklüğü alenen aşağılamak” suçunun işlendiği gerekçesiyle 6 ay ile 3 yıl arasında hapis cezası istemiyle dava açılmıştı.

Ceza hukuku uyarınca sanık lehine olan yasa hükmünün uygulanacağı ilkesi doğrultusunda Pamuk’un avukatı Haluk İnanıcı mahkemece suç tarihi olarak gösterilen 9 Şubat 2005 tarihi itibariyle yeni TCK’nın mı, eski TCK’nın mı sanığın lehine olduğu yönünde savcılığa başvuruda bulundu. Savcılık da eski TCK’nın sanık lehine olduğunu bildirdi. Savcılık, ayrıca Pamuk’a eski TCK’nın “lehte olan hükümlerinin” uygulanabilmesi için Adalet Bakanlığı’ndan görüş alınması yönünde de görüş bildirdi.

Pamuk hakkındaki dava düşebilir

Avukat İnanıcı, Şişli 2’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nin de bu savcılık görüşü doğrultusunda Adalet Bakanlığı’na başvurarak yargılamanın eski TCK’ya göre yapılabilmesi için bakanlıktan izin istedi. Bu durumda, bakanlık sanık lehine olan hükümleri gözönünde bulundurup, yeni TCK’ya göre yargılamanın yapılmasına izin vermezse, Pamuk hakkındaki dava otomatik olarak düşecek ve ortadan kalkacak.

Agos Gazetesi yazarı Hırant Dink de Pamuk gibi TCK’nın 301’incü maddesinden yargılanıp 6 ay hapse mahkum olmuştu. Dink’in dosyası şimdi Yargıtay’da. Aynı maddeden yargılanan “Kayıpsın Diyorlar” kitabının yazarı Fatih Taş da 6 ay hapse mahkum oldu.

Bu arada CHP Milletvekili Zülfü Livaneli, TCK’nın 301’inci maddesinde yer alan “Türklük” sözcüğünün, “Türk Ulusu” sözcüğüyle değiştirilmesini teklif etti. Livaneli’nin değişiklik teklifini değerlendireceklerini söyleyen Adalet Bakanı Cemil Çiçek bu konuda Yargıtay’dan görüş isteyeceklerini daha önce açıkladı.

Pamuk’a uluslararası destek

Pamuk’a destek veren Nobel ödüllü uluslararası üne sahip yazarlar ise bir bildiri ile yargılamayı protesto ettiler ve “Hukuk devleti ile bağdaşmayan bir dava olduğu” görüşünü dile getirdiler. Pamuk ise önceki gün yine bir İsviçre gazetesine yaptığı açıklamada “Türkiye’de yaşamanın utanç verici olduğunu” söylemişti.

Fikir ve düşünce özgürlüğü konusunda AB kriterlerini yakalamak için geçen yıl TCK’da yapılan kapsamlı değişikliklere rağmen bu tür davaların açılması, yapılan radikal değişikliklerin geniş bir şekilde tartışılmamasına, aceleci davranılmasına bağlanıyor. Nitekim, yasa çıktıktan sonra da bazı yanlışlıklar fark edilerek yeni TCK’nın uygulanması “askıya” alınmış bu arada değiştirilen yasa tekrar değiştirilmişti.

Türkiye ile AB arasında ciddi sıkıntı yaratan ve AB standartlarında fikir – düşünce özgürlüğünün Türkiye’de hayata geçip, geçmediği tartışmalarını beraberinde getiren Pamuk ve Dink davaları için AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komisyon Başkanı Olli Rehn Türkiye ziyareti sırasında, Pamuk’u da evinde ziyaret etmiş ve “Pamuk Davası AB olarak Kırmızı çizgimizdir” demişti.

Pamuk’un ifade vermesi gerekiyor

Adalet Bakanlığı’nın izin yazısının Cuma günkü duruşmaya kadar yetişmemesi durumunda Pamuk’un mahkemeye giderek sorgu vermesi gerekiyor. Ancak kulislerde konuşulan bir başka görüş ise, Şişli Mahkemesi’nin Cuma günkü duruşmada Adalet Bakanlığı yazısı yetişmese bile, mahkeme heyetinin bir ara karar vererek mevcut davalar için de “emsal” olacak bir “içtihat” yaratabileceği yönünde.