Putin’in iktidar oyunu

Rusya’da neredeyse birkaç yıldır süren “yeni lider kim olacak” tartışmaları,hükümette yaşanan beklenmedik değişikliğin ardından siyasi gündemin tek maddesi haline geldi.

Rusya’nın yakın geçmişindeki ilk “teknisyen”başbakan olan Mihail Fradkov Çarşamba günü sürpriz bir şekilde istifa etti.

Fradkov’un istifasından daha büyük sürpriz, yerine kamuoyunda fazla tanınmayan Viktor Zubkov’un atanması oldu.

Büyük iktidar yarışı

Başka bir zaman olsa, ”teknisyen başbakanın yerine başka bir teknisyen getirildi” diye düşünülür, atama haberi gazetelerin birinci sayfasında ancak küçük bir yer bulabilirdi.

Ama Rusya’da aralık ayında parlamento seçimleri var; daha da önemlisi mart ayında başkanlık seçimleri yapılacak.

Bu nedenle büyük yarışa sadece altı ay kala siyaset sahnesinde yaşanan her değişikliğin, atılan her adımın, yüzlerdeki her mimiğin bir anlamı var.

Yeltsin’in halefiydi

Demokrasiyle yeni tanışan Rus toplumu uzun süredir Devlet Başkanı Vladimir Putin’den “halef”ini açıklamasını bekliyor.

Çünkü Putin’in kendisi de bir zamanlar “halef”ti.

Dönemin lideri Boris Yeltsin, 1999 yılı ağustos ayında kamuoyunda tanınmayan Putin’i başbakanlığa atamış, aynı yılın sonunda istifa ederek iktidarı kendisine devretmişti.

Anayasaya göre Putin’in üçüncü dönem için adaylığını koyma olanağı bulunmuyor; yine de Putin’in yedek bekletilen bir planla iktidarını sürdüreceği Kremlin senaryoları arasında hep yer alıyor.

İvanov beklentisi

Fradkov’un istifa söylentisi yayılınca yerini kimin alacağı büyük önem kazandı.

Genel beklenti, Putin’in olası halefleri arasında gösterilen başbakan yardımcıları Sergey İvanov’la Dimitri Medvedev’den birinin başbakanlığa atanacağıydı; ibre son dönemde kamuoyu önünde Putin’le daha çok görünen İvanov’dan yanaydı.

Emeklilik ikramiyesi!

Yani, yeni başbakanın adı aynı zamanda Putin’in halefinin de adı olacaktı.

Ama üçüncü bir ismin, Zubkov’un atanması kafaları karıştırdı.

Şimdi Moskova’da en çok “Putin’in halefi gerçekten Zubkov mu” sorusu soruluyor, ama kimse kesin bir yanıt veremiyor.

İşin ilginç yanı, 66 yaşındaki Zubkov bu yıl emekliliğe hazırlanıyordu; cumartesi günü kutlayacağı doğum günü öncesi gerçekten büyük bir hediye almış oldu.

St.Petersburg’dan tanışıyorlar

Zubkov, Putin’i St.Petersburg belediyesinde birlikte çalıştıkları 1990’lardan tanıyor; 2001 yılından bu yana da ekonomik suçları soruşturan Mali İzleme Komitesi’nin başkanlığını yapıyor.

Putin bir süre önce gazetecilere Zubkov’u övmüş ve ilerleyen yaşına karşın olağanüstü başarılı olduğunu söylemişti.

Peki,beklenen halef gerçekten Zubkov mu?

Putin’in de benzer bir yoldan geçerek iktidara geldiğini bilenler kesin konuşmaktan kaçınıyor.

İşareti verdi mi?

Putin’in işareti henüz vermediğini düşünenler de var, sonunda verdiğini düşünenler de.

Örneğin, siyaset bilimci Mihail Delyagin, Yeni İzvestiya gazetesine, ”Zubkov’un Putin’in uzun süre sakladığı koz olduğunu düşünüyorum. Üstelik Zubkov, Putin ne zaman isterse iktidarı iade edecek sadık bir kişi” dedi.

Bu açıdan bakılınca, Zubkov yolsuzluklara savaş açan başbakan olarak kısa sürede puan toplayabilir ve halkın ondan başka kimsenin Rusya’yı yönetemeyeceğine inandığı bir kişi olarak mart ayında başkan seçilebilir; bir zamanlar Putin’in seçildiği gibi.

”Halef operasyonu” başladı

Bazı gözlemciler ise, Putin’in siyaset gündemini avucunda tutmak için belirsizlik ortamını özellikle sürdürdüğünü düşünüyor.

Kremlin stratejistleri çok yaratıcı olduğu için bundan sonra şapkadan hangi tavşanın çıkacağını kimse bilmiyor; tabii şapkadan Putin’in çıkması da hala güçlü bir olasılık.

Ama kesin olan bir şey var: Rus siyaset labirentinde atılan her adımın bir anlam taşıdığı, ilginç olaylara da gebe bir döneme girildi.

Kısacası,”halef operasyonu”başladı...