Roma Antlaşması’na giden yol

Vespa motorsikletleri ve İsetta arabaları, 50’li yıllarda ekonomideki olumlu gelişmelerle paralel olarak toplumsal statünün göstergeleri haline geldiler. Ortak iktisadi büyüme Avrupa’da yeni savaşların çıkmasını engellemeliydi. Bu düşünceyle Fransız Dışişleri Bakan Robert Schuman Almanya’nın yeniden silahlanmasını engellemeyi hedefleyen Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun kurulmasını önerdi. Avrupa’nın lider kömür ve çelik üreticisi İngiltere sektördeki hakimiyetinin yitirme kaygısıyla öneriyi geri çevirdi.

Almanya'ya suçlama

Komünistler ise Schuman’ın önerisini kendilerine dönük bir saldırı olarak algıladılar. Batı ittifakına dahil olan Batı Almanya’yı Üçüncü Dünya Savaşı’na hazırlık yapmakla suçladılar.

Ama bu arada gerçekten de yeni bir savaş alevleniyordu. Kore savaşı. Dünyayı dehşete düşüren bu savaş ile ilgili olarak dönemin ABD Başkanı Harry Truman şu ifadeleri kullanıyordu: „Komünist liderler Kore’ye gerçekleştirdikleri saldırı ile Birleşmiş Milletler’in dayandığı temel ahlaki ilkelere riayet etmediklerini göstermişlerdir. Bu, insanların özgür ve barış içersinde yaşayabileceği bir dünya oluşturulmasına doğrudan bir meydan okumadır. „

Avrupa Savunma Birliği planı

Kore savaşı Avrupalılara askeri açıdan da birleşmenin ne denli önemli olduğunu gösterdi. Amerika müttefiklerine Batı Almanya’nın yeniden silahlanmasını düşünmeleri ricasında bulundu. Bunun üzerine Jean Monnet, Avrupa Savunma Birliği planını hazırladı. Dönemin Demokratik Almanya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Wilhelm Pieck ise bu gelişmelere şöyle tepki gösterdi: “Bizler Cumhuriyetimiz’in her yerinde barışçıl bir şekilde, yorulmadan yeniden imar çalışmalarını sürdürürken, Batıda Amerikan askerlerinin emrindeki bir hırsız çetesi Alman halkını Üçüncü Dünya savaşına sürükleyeme çalışıyor.“

Spor alanında mücadele

Ancak ülkeler bu tartışmaların gölgesinde silahlar yerine sporda mücadeleye giriştiler. İsviçre’de 1954 yılında gerçekleştirilen Dünya kupası kıran kırana bir mücadeleye sahne oldu.

Almanların Macarlar karşısında zaferi özgüvenlerini pekiştirirken, Avrupa Savunma Birliği projesi aynı yılın Ağustos ayında Fransız Ulusal Meclisi’nin vetosu nedeniyle suya düştü. Stalin’in ölümünün yanısıra, Fransızların Nazilerin işgali ile ilgili anılarının tazeliği, veto kararında etkili oldu.

NATO-Varşova Paktı kutuplaşmasının etkisi

Ekim 1954 yılında Avrupa Savunma Birliği’nin yerine Batı Avrupa Birliği kuruldu. Bununla ülkeler Avrupa’ya bir saldırı olması halinde birbirlerine destek olma güvencesi verdiler. Fransa, Almanya’nın silahlanmasını engellemeye dönük çabalarını sürdüremedi. Batı Avrupa Birliği’nin kurulması ile Almanya NATO’ya üye olmaya davet edildi. Buna sert tepki gösteren Sovyet bloğu yanıt olarak Varşova Paktı’nı kurdu.

Elvis ve Macar ayaklanması

Soğuk Savaş döneminin en gerilimli döneminde Avrupa gençliğini ise başka konular ilgilendiriyordu: Kot pantalon, deri ceket ve tabi ki Bill Haley. Bill Haley’nin rock müziği ve Elvis Presley, Batı’da mutluluğa kaynaklık ederken doğuda komünizme karşı memnuniyetsizlik büyüyordu. Macaristan’daki ayaklanma Sovyet Ordusu tarafından sert bir şekilde bastırılırken 3 bin kişi hayatını kaybetti. 2 bin kişi ise daha sonra idam edildi.

Macar ayaklanması ABD ve Sovyetler Birliği liderliğindeki kutuplaşmayı derinleştirirken Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nun 6 üye ülkesi siyasi ve iktisadi birleşme yolunda ilerlemeye yöneldi. Bu ilerleme uluslararası arenada varlıklarını korumanın bir gerekliliği haline gelmişti. Bugünlerde 50. yılı kutlanan Roma Antlaşması’nın yolu böylelikle açılmış oldu.