Ruanda soykırım hesaplaşması Berlin’e uzandı
12 Kasım 2008
Orta Afrika ülkelerinden Ruanda ile Fransa arasındaki gerginlik Almanya’ya da yansıdı. Alman polisi, Ruanda cumhurbaşkanlığı protokol sorumlusu Rose Kabuye'yi, bir Fransız mahkemesinin soykırım suçlamasına dayanarak tutukladı. Protokol sorumlusunu Alman cezaevinde ziyaret Ruanda devlet başkanı Paul Kagame’nin tepkisi sert oldu. Alman büyükelçiyi sınırdışı eden Kagame, ülkesinin Berlin büyükelçisini de geri çağırdı.
“Soykırımı engelleyenler yargılanıyor”
Fransa ile Ruanda arasında uzun süredir devam eden diplomatik gerginlik, 1994’te yılında, Ruanda eski devlet başkanı Juvenal Habyarimana’yı taşıyan uçağın asiler tarafından düşürülmesi olayına uzanıyor. Düşen uçakta başkan Habyarimana ve Fransız vatandaşı pilotları van verdi. Olay, insanlık tarihinin gördüğü en büyük soykırımın, büyük kısmı Tutsi milliyetinden 800 bin kişinin can verdiği kırımın da kıvılcımını oluşturdu.
Fransa, bu gelişmelerden halen görev başındaki Ruanda devlet başkanı Paul Kagame’yi sorumlu tutuyor. İki yıl önce bir Fransız savcı, 9 Ruandalı bakan hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkardı. Ruanda dışişleri bakanı Rosemary Musemenari, Fransız yargısına tepki gösteriyor: “Fransız mahkemesinin kararı tamamen siyasidir. Hazırlanan iddianame birtakım söylentilerden ve soykırıma bizzat iştirak eden kişilerin ifadelerine dayandırılmaktadır ve hukuki çerçeveden tamamıyla yoksundur.”
Ruanda devlet başkanı Paul Kagame ise soykırımla bağlantılı olarak Fransa’yı suçluyor. Ruanda lideri Kagame, Fransa’nın soykırım hazırlıklarından haberdar olmakla kalmadığını, Hutu milislerini bizzat eğittiğini belirtiyor.
Kagame, Fransa’da 9 Ruandalı görevli hakkında “cinayet ve terörizm” suçlamasıyla dava açılmasını kınıyor ve “bu davayla soykırıma son verenler yargı önüne çıkarılmaya çalışılıyor” diyor.
Kouchner’in itirafı
Ruanda eski devlet başkanı Habyarimana’nın uçağını kimin ya da hangi güçlerin düşürdüğü hala belirlenemedi. Bazı gözlemcilere göre Fransa’nın uzun yıllar iyi ilişkiler içinde olduğu Hutular bu olayı soykırımı başlatmak için bir bahane olarak kullandı.
Fransa dışişleri bakanı Bernard Kouchner, Ruanda’daki soykırımda ülkesinin yer aldığı iddialarının doğru olmadığını söyledi. Buna karşılık Kouchner, dönemin Fransız hükümetinin Hutu yönetimiyle yakın ilişkilerini "siyasi bir hata" olarak niteledi.